TRIẾT LÝ ĐẠO LÃO : ÂN THỦY * Biên dịch HT/ Lê Văn Năm

LÃO TỬ ĐẠO ĐỨC KINH:

CHƯƠNG 63

ÂN THỦY

老子 道德經

- Lão Tử đề cập đến triết lý nhân sinh trong cuộc sống thật hay, răn người đời thật chí lý:

" Giải quyết việc khó từ khi còn dễ,

thực hành việc lớn từ khi còn nhỏ (vì)

việc khó trong thiên hạ khởi từ chỗ dễ,

việc lớn trong thiên hạ khởi từ lúc còn nhỏ.

Xem cái nhỏ như lớn, cái ít như nhiều, lấy Đức báo oán."

                        Nguyên Văn Hán Tự :

" 爲無爲, 事無事, 味無味.

大小多少, 報怨以徳.

圖難於其易, 爲大於其細.

天下難事必作於易, 天下大事必作於細.

是以聖人終不爲大, 故能成其大.

夫輕諾必寡信, 多易必多難.

是以聖人猶難之, 故終無難矣 ."

                        Dịch Hán Việt:

" Vi vô vi, sự vô sự, vị vô vị.

Đại tiểu đa thiểu, báo oán dĩ đức.

Đồ nan ư kì dị; vi đại ư kì tế.

Thiên hạ nan sự tất tác ư dị, thiên hạ đại sự tất tác ư tế.

Thị dĩ thánh nhân chung bất vi đại, cố năng thành kì đại.

Phù khinh nặc tất quả tín, đa dị tất đa nan.

Thị dĩ thánh nhân do nan chi, cố chung vô nan hĩ ."

Dịch nghĩa :

(Thánh nhân) trị (thiên hạ) theo chính sách vô vi, thi hành theo nguyên tắc vô sự, giữ thái độ điềm đạm.

Xem cái nhỏ như lớn, cái ít như nhiều, lấy Đức báo oán.

Giải quyết việc khó từ khi còn dễ, thực hành việc lớn từ khi còn nhỏ (vì) việc khó trong thiên hạ khởi từ chỗ dễ, việc lớn trong thiên hạ khởi từ lúc còn nhỏ.

Do đó thánh nhân trước sau không làm việc gì lớn mà thực hiện được việc lớn.

Người nào hứa một cách dễ dàng quá thì ít tin được, cho việc gì cũng dễ làm thì sẽ gặp nhiều cái khó.

Cho nên thánh nhân coi việc gì cũng khó mà rốt cuộc không gặp gì khó.

Luận giải :

Câu đầu nói về đạo: đạo thì vô vi, vô sự mà nhạt nhẽo, vô vị. “Vị vô vị” là nếm cái nhạt nhẽo vô vị (đạm hồ kì vô vị) tức là xử sự theo đạo.

" Giải quyết việc khó từ khi còn dễ, thực hành việc lớn từ khi còn nhỏ" cũng là theo đạo, và chỉ người nào biết đạo mới nhận được ẩn vi; mới hiểu được cái lí: "mạc hiện hồ ẩn, mạc hiển hồ vi". Nhờ vậy, thánh nhân không làm việc gì lớn mà thực hiện được việc lớn. Câu này, có người dịch: "thánh nhân không tự cho mình là vĩ đại nên mới thành vĩ đại", như vậy e mất liên lạc với câu trên.

* theo: thaicucthieugia.com

*     *     *

ĐẠO LÝ HUYỀN VI

" Lý Đạo ở chỗ vô vi,

Vô sự, vô vị nếm mùi nhạt thay.

Việc khó khởi từ dễ thôi.

Lớn thì từ nhỏ sinh sôi mới thành.

Ai người hiểu Đạo biết rành,

Chỗ ẩn chổ hiện ấy màng vô vi.

Thánh Nhân thực hiện điều chi,

Không làm việc lớn, nhỏ thành lớn thay !!!"

* Biên dịch Nam Le