Triết
lý Đạo Cao Đài đặt nền tảng trên nguyên tắc Tam Giáo Qui Nguyên Ngũ Chi Phục Nhất,
tạm dịch: xem mọi tôn giáo trên hành tinh này là một. Dù vậy nhưng triết lý của
ba tôn giáo Phật, Lão, Khổng vẫn đóng góp phần quan trọng hơn là những tôn giáo
khác trong triết lý Cao Đài. Lý do có lẽ là đạo mở tại Việt Nam, một quốc gia
thuộc Châu Á vốn đã thấm nhuần truyền thống của ba tôn giáo này từ lâu. Trong
bài này kính mời quý đọc giả nghiên cứu khái quát về Đạo Lão cùng những ảnh hưởng
quan trọng trong Đạo Cao Đài.
*
Sơ lược về Đạo Lão
Đạo
Lão, còn gọi là Lão Giáo, Tiên Đạo, Tiên Giáo, Đạo
Hoàng Lão, Đạo Gia, xuất hiện ở
Trung Hoa vào khoảng thế kỷ thứ sáu trước Chúa Giáng Sinh, nghĩa là được khoảng
2,500 năm rồi. Đạo có ảnh hưởng đến mọi mặt sinh hoạt của người Trung Hoa như y
học, sinh học, chính trị, âm nhạc, võ thuật, triết học v.v...Về sau theo chân
người Hoa, đạo Lão truyền sang các quốc gia kế cận, rồi lần lần ra cả thế giới.
* Giáo chủ
Tất cả các tín đồ thuộc nhiều môn phái Lão Giáo ở Trung
Quốc đều tôn Lão Tử làm giáo chủ dù bản thân ngài không hề lập ra một tổ chức
tôn giáo nào. Cuộc đời của Lão Tử, thậm chí việc ngài có thật trên đời hay
không, vẫn còn là vấn đề tranh cãi của các học giả. Riêng chúng ta chỉ biết qua
truyền thuyết mà thôi. Thực sự ra Lão Tử
là tên gọi để tỏ lòng tôn kính bởi vì Lão (老) là “đáng kính” hay “già”, còn Tử (子) là thầy. Theo dân gian kể lại, ngài tên là Lý Nhĩ (李耳), tên tự [1] là Bá Dương (伯陽), tên thuỵ [2] là Đam, (聃) có nghĩa là "Bí ẩn".
Người đời còn gọi ngài bằng nhiều danh xưng khác nữa như Lão Đam, Lão Quân, Lý
Lão Quân, Đạo Đức Thiên Tôn, Thái Thượng Lão Quân, Thái Thượng Đạo Tổ, Lão Tử Đạo
Quân, Huyền Đô Đại Lão Gia.
Người ta kể lại rằng ngài làm quan trông coi
thư viện trong triều đình nhà Chu. Sau đó nhận thấy chính sự sắp suy tàn, lòng
người điên đảo nên ngài quyết định bỏ đi. Trong lúc cưỡi trâu xanh đi qua nước
Tần, đến ải Hàm Cốc thì ngài gặp vị quan giữ ải là Doãn Hỉ. Do được báo mộng từ
trước nên khi thấy ngài, viên quan này biết ngay đây là thánh nhân và cầu xin
được làm học trò, nhưng ngài không nhận lời. Cuối cùng vì thấy Doãn Hỉ rất
thành tâm muốn học đạo, ngài viết quyển Đạo Đức Kinh để lại cho ông ta, dặn cứ
theo đó mà tu học, rồi đi vào sa mạc mênh mông. Từ đó về sau không ai gặp lại
ngài nữa.
* Triết lý
Đạo Lão bao gồm nhiều hệ tư tưởng truyền thống của Trung
Hoa, vốn đã có từ đời nhà Chu (1040-256 trước CN) nghĩa là có trước khi Lão Tử
ra đời, như là vũ trụ quan về thiên địa,
thuyết về chân khí, thuyết âm dương, thuyết ngũ hành, Kinh Dịch, v.v...Thêm vào
đó những cách thức tu tập truyền thống Trung Hoa như điều hoà hơi thở, Thái cực quyền,
Khí công
v.v... cũng được các tín đồ đạo Lão thực hành rộng rãi. Trước khi Lão Tử viết
quyển Đạo Đức Kinh thì đạo Lão chưa định hình là một tôn giáo có một triết lý
nhất quán. Quyển kinh này cộng thêm quyển Nam Hoa Chân Kinh của Trang Tử [3] (thế kỷ thứ 4 trước CN) đã giúp người
nghiên cứu hình thành được hệ tư tưởng của đạo Lão, do đó đôi khi người ta còn
gọi là hệ tư tưởng Lão Trang. Các đệ tử đời sau còn viết ra Xung Hư Chân Kinh,
Văn Thuỷ Chân Kinh, Huỳnh Đình Kinh,
[1] - Ngày xưa, ở bên Tàu,
đến 20 tuổi sẽ được đặt tên tự để mọi người gọi thay cho tên thật. Thường người
giàu, có học thức mới có tên tự.
[2] - Tên đặt cho người sắp
chết dựa vào tính hạnh của người đó.
[3] - Sử gia Tư Mã Thiên viết
về Trang Tử khá vắn tắt: "Trang tử, người đất Mông, tên Chu, làm quan lại ở Vườn Sơn (Tất
Viên)".
nhưng cho đến nay Đạo Đức Kinh vẫn được xem
là kinh văn căn bản của đạo Lão.
Trong bài này, để thu gọn vấn đề lại, chúng
tôi không điểm hết 81 chương của quyển Đạo Đức Kinh, mà chỉ xin trích dẫn và
bàn đến vài điểm nhấn của hệ tư tưởng Lão Tử như sau:
Khái niệm Đạo
Trong chương 1 Đạo Đức Kinh, Lão Tử viết:
Đạo khả đạo phi thường đạo. Danh khả danh phi thường
danh.
Vô danh thiên địa chi thuỷ; hữu danh vạn vật chi mẫu.
Tạm dịch: Đạo mà có thể gọi là đạo thì không
phải là đạo thực sự. Tên mà có thể đọc lên được thì không phải là tên thực sự.
Không tên là gốc của trời đất; có tên là mẹ của mọi vật.
Đọc phần dịch xong, có lẽ chúng ta sẽ có ngay
ý nghĩ là “khó hiểu quá!”. Đúng vậy, cực kỳ khó hiểu đối với bộ não bình thường
của chúng ta! Toàn bộ 81 chương của Đạo Đức Kinh đều viết kiểu na ná như vậy và
mấy ngàn năm nay, các học giả thi nhau giải thích đủ các kiểu. Do mỗi người hiểu
một cách mà nảy sinh ra rất nhiều trường phái, thí dụ chỉ riêng Đài Loan đã có
86 giáo phái, chưa kể một số lượng áp đảo, không thống kê hết được, ở Hồng Kông
và Trung Quốc.
Trong bài này chúng tôi đề nghị diễn giải ý của
Lão Tử dựa trên thuyết âm dương, vốn cũng là một thuyết căn bản của đạo Lão. Giống
như biểu tượng âm và dương luôn sóng đôi, ý tưởng trong Đạo Đức Kinh thường được
trình bày theo từng cặp câu đối với nhau, trong đó từng cặp từ ngữ hoặc trái
nghĩa nhau, hoặc song hành, hoặc bổ sung cho nhau. Ví dụ như Đạo với Danh; Vô
danh với Hữu danh v.v...Do đó, ý nghĩa sau cùng phải là tổng hợp của từng cặp đối,
chứ không thể tách rời ra rồi phân tích để hiểu riêng từng câu. Vậy ý nghĩa đoạn
văn trên diễn giải cho dễ hiểu như sau:
Tất cả mọi thứ trong vũ trụ này đều bắt nguồn từ một trạng
thái không biết gọi là gì. Lúc đó chưa có lời nói hoặc chữ viết. Bây giờ vũ trụ đã hình thành, nhưng từ ngữ hiện nay cũng không thể
diễn giải được, nên tạm gọi trạng thái đó là Đạo.
Vậy chữ đạo (道 tiếng Hoa) thông thường
có nhiều nghĩa: một là đường đi, hai là cách làm, ba là một tôn giáo, bốn là những
nguyên tắc đạo đức, v.v... Sau khi Đạo Đức Kinh ra đời chữ đạo có thêm một
nghĩa nữa: đó là “để-tạm-gọi-nguồn-gốc-của-vũ-trụ”. Đọc giả nào chưa
quen cách dùng từ đa nghĩa của tiếng Hoa sẽ dễ bị rối loạn bởi cách dùng từ như
vậy. Muốn biết từ dùng theo nghĩa nào thì phải dựa vào đoạn văn, thí dụ như
đang nói về đi lại, du lịch thì đạo là đường đi, nói về tín đồ thì đạo là tôn
giáo, nói về Đạo Đức Kinh thì đạo là nguồn gốc của vũ trụ, v.v...
Trở lại với vấn đề, vậy theo Lão Tử, có hai
điểm quan trọng trong vũ trụ quan của ngài. Thứ nhất, tất cả vũ trụ này sinh ra
từ chỗ không có tên gọi. Thứ hai, lời nói của con người không thể diễn tả chỗ
đó. Vậy giờ riêng ngài tạm gọi đó là Đạo (道 Tao). Thông qua đó chúng
ta cũng thấy ngài chỉ ra hai thế giới cực kỳ khác biệt, một của sự thật và một
của danh tự hay lời nói. Những câu chữ khó hiểu của ngài là nơi giao nhau của
hai thế giới đó, là chỗ cho người tu học đi vào chân lý.
Thuyết âm dương
Trong chương 42, Lão Tử viết :
Đạo sinh nhất, Nhất sinh nhị, Nhị sinh tam, tam sinh vạn
vật.
Vạn vật phụ Âm nhi bão Dương, xung khí dĩ vi hòa.
Tạm dịch: Đạo sinh một, một sinh hai, hai
sinh ba, ba sinh vạn vật. Bất cứ vật gì cũng đều cõng Âm và ôm Dương. Hai lực này đối với nhau
nhưng khuynh hướng là sẽ tiến tới chỗ dung hòa.
Từ hai câu này, chúng ta lại thấy Lão Tử nhắc
lại định nghĩa về Đạo mà ngài đã viết ở chương 1 : Đạo là nguồn gốc của mọi thứ,
cả vật chất lẫn sinh vật mà ta biết. Và ở câu thứ hai là nói về thuyết âm
dương. Thật sự ra, thuyết âm dương đã được truyền trong dân gian Trung Hoa từ
thời vua Phục Hy (2852-2738 trước Chúa Giáng Sinh) qua Kinh Dịch. Bây giờ Lão Tử
nói rõ thêm là âm dương có trong tất cả mọi vật và luôn luôn sóng đôi chứ không
tách riêng rẽ. Hơn nữa ngài khẳng định thêm mối quan hệ giữa âm và dương rất đặc
biệt: vừa đối nghịch lại vừa hài hoà nhau.
Hiện nay theo các nhà nghiên cứu thì không phải
chỉ có văn hoá Trung Hoa mới bàn tới thuyết âm dương. Các nền văn hoá khác như ở
phương Tây cũng đã bàn tới một điều tương tự gọi là nhị nguyên luận, thuyết này
hiện được áp dụng trong rất nhiều lãnh vực như triết học, tâm linh, chính trị,
luân lý, luật pháp v.v...
Đạo Cao Đài cũng có rất nhiều biểu tượng biểu đạt thuyết
âm dương, như Đại Từ Phụ và Phật Mẫu, Lầu Chuông và Lầu Trống, Tam Thập Lục
Thiên và Tam Thập Lục Động, Đức Chí Tôn và Kim Quang Sứ, các câu đối ở những
nơi quan trọng v.v...Tuy nhiên mối quan hệ giữa âm và dương thì rất phong phú
chứ không chỉ có “vừa đối kháng vừa hài hoà”. Mối quan hệ đó có thể là bất cứ
loại gì có ở thế gian này. Một ví dụ thú vị là tượng Ông Thiện (Tỳ Văn) và Ông
Ác (Tỳ Võ) ở trước cửa Đền Thánh. Câu chuyện kể lại hai vị này là anh em ruột,
con của một vị vua ở Ấn Độ. Dĩ nhiên, chuyện không giải quyết được của họ là ai
sẽ kế vị vua cha. Xung khắc lên đỉnh điểm khi vị vua già muốn giao ngai vàng lại
cho người hiền lành hơn là Ông Thiện. Ông Ác thì cho rằng làm vua mà hiền quá
thì chỉ làm cho xã hội rối loạn thôi, nên ông đi tìm anh để thương lượng. Ông
Thiện không muốn xung đột với em nên bỏ chạy lên chùa, nơi vị vua cha đang quy
y. Không may ông trượt chân ngã xuống vực qua đời. Ông Ác đuổi đến nơi, nhìn thấy
nên vô cùng hối hận. Cuối cùng ông cũng bỏ cả ngai vàng, vào chùa xuống tóc theo cha. Như vậy thì Ác cũng có lý do hợp
lý của Ác, và Thiện Ác không đối đầu nhau khắc nghiệt đến mức loại bỏ nhau.
Chúng ta vẫn thường nghĩ theo lối đó, nghĩa là tội nhân thì phải bị trừng phạt,
thậm chí giết chết. Câu truyện Thiện Ác trên lại dẫn chúng ta đi vào một hướng
đầy nhân văn. Kẻ làm ác kia chính là em ruột của mình đó, dẫu khác biệt quan điểm
nhưng cũng đậm tình người và lương tâm cũng thuần khiết như mình. Đây chính là
biểu tượng Âm Dương của Cao Đài trong lần mở đạo kỳ ba, ẩn dụ hãy dùng tình người
để giải quyết các xung khắc.
Khái niệm vô vi
Trong chương 37 Lão Tử viết :
Đạo thường vô vi nhi vô bất vi.
Hầu vương nhược năng thủ chi, vạn vật tương tự hóa.
Tạm dịch: Đạo không làm gì nhưng không có gì
mà không làm. Bậc vương hầu nếu làm được như vậy thì mọi vật sẽ tự phát triển.
Đây là một khái niệm rất thú vị mà hơn hai
ngàn năm qua người ta đã bỏ ra nhiều công sức để phân tích tìm hiểu nhưng vẫn
không thể thống nhất với nhau. Càng phân tích bằng luận lý học, ta sẽ càng mắc
vào cái mớ rối rắm mà Giáo Sư Phạm Công Thiện từng ví von “rắn cắn đuôi rắn”.
Trước hết, mời quý vị xét cách dùng chữ vô vi
thông thường của chúng ta. Trước hết, vô vi nghĩa đen bình thường là “không làm
gì” hay “không hành động” do đó các học giả phương Tây thường dịch là
“inaction” “inexertion” hay “effortless action”.
Thứ đến, trong kinh sách đạo Cao Đài lại thấy dùng chữ vô
vi theo nghĩa khác. Ví dụ như “Nên Thầy phải ngồi sau chư Phật, Tiên, Thánh,
Thần mà đưa chúng nó lại vô vi chi khí, chính là Niết Bàn
[4] - Giáo Sư dạy Phật Học tại Viện Đại Học Vạn Hạnh
(trước 1975).
đó vậy” [5]. Vô vi ở đây là Niết Bàn, cõi trời, thiên đàng,
cõi thiêng liêng hằng sống v.v...
Thứ ba, còn thấy dùng theo nghĩa là tâm linh
hay tinh thần, đối nghịch với hữu hình (vật chất), như trong thánh ngôn này: “Thời
kỳ mạt pháp này, khiến mới có Tam Kỳ Phổ Độ, các sự hữu hình phải huỷ phá tiêu
diệt. Thầy đến chuyển đạo, lập lại vô vi . Các con coi thử bên nào chánh
lý: hữu hình thì bị diệt đặng, chớ vô vi chẳng thể nào diệt đặng”. [6]
Trở lại với vấn đề chính, trong bài này chúng
tôi nói về chữ vô vi của Lão Tử trong Đạo Đức Kinh. Vô vi của Lão Tử không hề
giống với ba cách dùng vừa nêu vì có thêm cái đuôi “nhi vô bất vi”. Suy
ra nghĩa cả câu sẽ là: Đạo không làm nhưng không có gì là không làm! Rất nhiều
học giả diễn giải câu này là Đạo thường hành động theo tự nhiên. Do đó các bậc
vua chúa nên làm theo như vậy để cho dân chúng phát triển. Tóm lại, câu có
nghĩa là: Lão Tử khuyên vua chúa nên hành động thuận theo tự nhiên.
Chúng tôi mạn phép không đồng ý hiểu theo hướng
đó vì tự nhiên là một định mức không rõ ràng, có thể là xấu hay tốt cũng được.
Một lời khuyên như vậy không có giá trị luân lý. Hơn nữa, khuyên vua chúa thì
dính líu đến lãnh vực chính trị. Theo thiển ý, dứt khoát Lão Tử không bàn chuyện
chính trị vì ngài vốn coi thường quan chức, bổng lộc, triều đình. Nhất định
ngài phải nói đến một cái gì đó phi thường hơn. Nếu không, thì Đạo là điều gọi
tên được. Mà như vậy trái với nguyên tắc ngài đã nêu ở chương 1: Đạo không thể
gọi tên.
Phân tích theo ngữ pháp phương Tây thì câu này gồm ba lần
phủ định: lần đầu phủ định hành động, lần thứ nhì phủ định của phủ định tức là
khẳng định hành động. Giữa không làm và có làm là chữ nhi (nhưng mà). Vậy phải
dịch: Đạo không làm nhưng mà có làm. Đạo ở chỗ không gọi tên được vì vậy hành động
của đạo cũng không gọi tên được. “Không mà có” là cách người xưa dùng ngôn ngữ
có hạn để chỉ điều vô hạn, dùng cái gọi được để chỉ cái gọi không được. Rốt cuộc,
làm theo Đạo là một hành động vượt ra ngoài ngôn từ, lý luận của con người.
[5] - Đàn cơ ngày
24/10/1926.
|6] - Đàn cơ ngày 5/8/1926.
* Tôn giáo
Do có quá nhiều môn phái mà rất khó xác định
có bao nhiêu tín đồ đạo Lão. Theo một cuộc thăm dò ý kiến ở Trung Quốc vào năm
2010 số người thực hành các nghi lễ có liên quan đến đạo Lão là 173 triệu và 12
triệu là các tu sĩ gọi là đạo gia. Năm 1956 Hiệp Hội Lão Giáo Trung Quốc ra đời
để quản nhiệm các hoạt động của đạo. Sau đó hội bị giải tán, cấm hoạt động
trong thời gian có Cách Mạng Văn Hoá dưới thời Chủ Tịch Mao Trạch Đông và được
phép hoạt động trở lại vào năm 1980. Trụ sở của hội hiện nay đặt tại Đền Bạch
Vân ở Bắc Kinh.
Vai trò trong Cao Đài
* Lão Tử
Trong đạo Cao Đài, Lão Tử là giáo chủ Tiên
Giáo (Đạo Lão), được thờ phượng ngang hàng với các vị giáo chủ khác như Khổng Tử
(Nho Giáo), Phật Thích Ca (Phật Giáo) v.v...
Giáo lý Cao Đài dạy rằng từ thời thái cổ đến
nay, Đức Chí Tôn Thượng Đế đã mở đạo để dạy dỗ loài người ba lần (tam kỳ). Hai
lần đầu, các giáo chủ tuân lịnh ngài xuống thế gian trong xác thân con người để
dạy đạo. Nói riêng về Đạo Lão thì trong Nhứt kỳ phổ độ, Đức Thái Thượng Đạo Tổ
(hay Thái Thượng Đạo Quân) mở Tiên Giáo ở Trung Hoa. Đến Nhị kỳ phổ độ, Đức
Thái Thượng Đạo Tổ giáng sanh là Đức Lão Tử cũng ở Trung Hoa để chấn chỉnh Tiên
Giáo. Và trong Tam Kỳ Phổ Độ hiện nay thì các giáo chủ không xuống trần gian nữa,
lần này chính Đức Chí Tôn Thượng Đế mở đạo Cao Đài thông qua huyền diệu cơ bút
(tức là cầu cơ, chấp bút).
* Giáo Tông Cao Đài
Ngày 23/9 Bính Dần (29/10/1926) Đức Chí Tôn
Thượng Đế giáng cơ dạy rằng “từ đây quyền thưởng phạt đã giao vào tay Lý
Thái Bạch...”. Kể từ đó toàn đạo Cao Đài biết rằng Đức Lý Thái Bạch là Giáo
Tông của đạo. Sách sử ghi nhận ngài là bậc thi hào nổi tiếng đời Đường ở Trung
Hoa. Theo luật Cao Đài, Giáo Tông là chức vụ đứng đầu Cửu Trùng Đài và đồng thời
là anh cả của tất cả tín đồ. Đến ngày 22/11/1930 thì Đạo Nghị Định số 2 ra đời,
theo đó Đức Lý Giáo Tông giao Đầu Sư Thượng
Trung Nhựt (Lê Văn Trung) chức vụ quyền Giáo Tông đạo Cao Đài. Như vậy đạo Cao
Đài có một Giáo Tông thiêng liêng là Đức Lý Thái Bạch và một quyền Giáo Tông để
xử lý các vấn đề ở thế gian là ngài Thượng Trung Nhựt. Chỉ có một trùng hợp lý
thú là cả hai vị đều có liên quan đến đạo Lão. Đức Lý Giáo Tông trên cõi thiêng
liêng giữ chức vụ Đệ Nhứt Trấn Oai Nghiêm, thay mặt cho Tiên Giáo (Đức Quan Âm
thay mặt Phật Giáo và Đức Quan Thánh thay mặt Nho Giáo) trong lần phổ độ thứ ba
này, còn Ngài Lê Văn Trung là Đầu Sư phái Thượng, cũng là nhánh Tiên Giáo.
Trong Cửu Trùng Đài có ba vị Đầu Sư thay mặt cho ba phái: phái Thái (Phật),
phái Thượng (Tiên) và phái Ngọc (Nho).
* Tịnh Thất
Đức Hộ Pháp thường khuyên tín đồ Cao Đài ba
cách tu tập tiêu biểu: lập công theo Hội Thánh Cửu Trùng Đài, lập đức theo Hội
Thánh Phước Thiện và tu chơn (tức là tịnh luyện) trong các Tịnh Thất. Đặc biệt
pháp môn tịnh luyện của Cao Đài có liên quan đến đạo Lão nhiều nhất.
Trước hết kính mời quý đọc giả xem đoạn thánh
ngôn này:
“Mỗi kẻ phàm dưới thế nầy đều có hai xác
thân: Một phàm gọi là Corporel, còn một thiêng liêng gọi là Spirituel, mà cái
thiêng liêng do nơi cái phàm mà ra nên gọi nó là bán hữu hình, vì có thể thấy đặng
mà cũng có thể không thấy đặng.
Cái xác vô hình huyền diệu thiêng liêng ấy do nơi Tinh,
Khí, Thần mà luyện thành. Nó nhẹ nhàng hơn không khí. Khi nơi xác phàm xuất ra
thì lấy hình ảnh xác phàm như khuôn in rập. Còn khi đắc đạo mà có Tinh, Khí,
không có Thần thì không thế nhập mà hằng
sống đặng. Còn có Thần không có Tinh, Khí thì
khó huờn đặng nhị xác thân.”
Thêm vào đó, Đức Hộ Pháp có nhắc tới luyện
Tam Bửu (Bảo) trong những bài thuyết đạo về Bí Pháp và đặc biệt là Bát Nương
Diêu Trì Cung trong quyển Bí Pháp Luyện Đạo đã truyền dạy cách luyện Tinh hóa Khí,
luyện Khí hoá Thần, luyện Thần hườn Hư. Có vài tác giả còn thêm “luyện Hư hườn
Vô”, nhưng như vậy là luyện Tứ Bửu chớ đâu phải Tam Bửu. Hơn nữa “hư” đồng
nghĩa với “vô”, do đó câu “hư hườn vô” thật sự là tối nghĩa.
Xin trở lại vấn đề, rõ ràng chúng ta thấy
pháp môn tịnh luyện xuất chơn thần của đạo Cao Đài có liên quan đến khái niệm
Tam Bửu (Tinh, Khí, Thần) trong đạo Lão. Sở dĩ phải nói rõ như vậy vì đạo Lão
có rất nhiều tông phái, mỗi tông phái đều có triết lý và cách tu tập khác nhau,
từ luyện bùa chú, thuật phong thuỷ, kỳ môn độn giáp, luyện thánh thai, luyện
trường sinh bất tử, luyện Ngũ Khí Triều Ngươn, luyện Tam Hoa Tụ Đảnh, luyện
Thái Cực Quyền, luyện Khí Công v.v...Ngay cả khái niệm Tinh, Khí, Thần và cách
luyện cũng được các đạo gia diễn giải nhiều cách khác nhau.
Riêng cách tịnh luyện của Cao Đài không phải
có nguồn gốc từ một tông phái nào đó của đạo Lão mà phần lớn do cơ bút truyền lại.
Hiện nay trong kinh sách của đạo Cao Đài có rất nhiều quyển nói đến luyện Tam Bửu,
nhưng quyển Bí Pháp Luyện Đạo của Bát Nương Diêu Trì Cung là giải thích rõ ràng
dễ hiểu nhất. Tuy nhiên, như chúng tôi từng đề cập trước đây, khi nào Hội Thánh
Cao Đài có điều kiện tổ chức tu chơn, thì cần Thập Nhị Bảo Quân, tức là Hàn Lâm
Viện Cao Đài, nghiên cứu tất cả tài liệu luyện đạo có sẵn của Cao Đài để thảo
ra một chương trình tịnh luyện phù hợp với con người, phong tục, khí hậu Việt
Nam cho các tín đồ.
Kết luận
Đến đây, chúng tôi xin phép khép lại bài khảo luận này.
Chỉ trong khoảng mươi trang giấy, chúng tôi không thể làm gì khác hơn là cung cấp
cho quý đọc giả những thông tin cơ bản nhất về mối liên quan giữa đạo Lão và đạo
Cao Đài vì có một lần nghe một bạn đạo nói chưa thấy bài viết về vấn đề này. Lẽ
ra còn có thể viết chi tiết hơn, nhưng xin hẹn bài sau bởi viết dài quá, e là
khó đọc.
[7 ]
- Thánh Ngôn Hiệp Tuyển. 17/7/1926,
* Từ Chơn
Sài gòn 12 Nov 2020
References:
Wikipedia (English).
Britannica.
Stanford Encyclopedia of Philosophy .
Bước đầu học đạo - Hiền Tài Nguyễn Văn Hồng.
Tự điển Hán Nôm (online).
Thánh Ngôn Hiệp Tuyển - Hội Thánh Cao Đài.
Bí Pháp Luyện Đạo - Từ Huệ chấp bút
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét