Buổi chiều, quốc kỳ
các nước, cờ hiệu, những tấm biểu ngữ, cờ phướn, đủ các màu sắc, tạo thành một
trang trí lộng lẫy với ngôi đền thờ sáng rực và những khán đài kết hoa đẹp mắt,
nơi đó để nghinh tiếp nhà cầm quyền Pháp và bản xứ, những đại diện báo chí và
những quan khách.
Bên trong đền thờ, tại
chánh điện có một vẻ trang nghiêm đặc biệt, không loại trừ vẻ đẹp giản dị
. Bên
phải và bên trái của chánh điện là hai bàn thờ : một thờ Đức Quan Thánh Đế
Quân, một thờ Đức Quan Âm Bồ Tát.
Ở bên ngoài, có hai chữ
Vạn lớn được chiếu sáng rực rỡ, bao quanh Thiên nhãn mà con ngươi là một bóng
đèn điện màu xanh. Đối diện Thánh Thất có đắp lên một cái sân cao gọi là đàn
“Bạch Vân” trên đó có một bàn thờ lớn
với chơn dung Victor Hugo ngồi chống khuỷu tay lên bàn, có hai hàng tín đồ mặc
áo dài với ba màu : vàng, xanh, đỏ.
Trong một cái sân rộng ở
khoảng giữa đàn Bạch Vân và đền thờ, có nhiều nhân vật Pháp, Cao miên, Việt
Nam, Trung hoa, Ấn độ, tham dự nhiều trò giải trí khác nhau, đặc biệt là đốt
pháo bông, múa lân và múa long mã theo điệu nhạc Tần, nhạc Pháp và Việt Nam,
thi đua trổ tài tạo ra những tiếng ầm ĩ
điếc tai.
. . . Tiếp theo bài diễn văn khai mạc là bài thuyết
đạo có ý nghĩa cao siêu của Ngài Phạm Công Tắc, đọc bằng tiếng Việt Nam. Ngài
hiện diện từ lúc đầu làm cho cuộc lễ thêm phần long trọng. Sau bài thuyết đạo
mà các tín đồ lắng nghe là sự hoan hô rất lâu bởi những thính giả hâm mộ.
Thật vậy, lễ Khánh thành
nầy đánh dấu một thành công tốt đẹp của những tín đồ Cao Đài tại Nam Vang, đã
tận dụng hết sức mình để làm cho đền thờ, trước đây là ngôi nhà lá bình thường,
thành một Thánh Thất xứng đáng và đáng kính phục.
Tờ báo La Dépêche (Tin
điển) ngày 26-5-1937 cũng có bài tường thuật khá chi tiết mà chúng tôi chỉ
thuật lại vài đoạn chĩ rõ những hình dạng mới của cuộc lễ :
“ Trên đại lộ Pierre
Pasquier, trong khu phố mà một cộng sự viên của chúng tôi mới đây đặt tên là
“Cư xá trên hồ của Nam Vang”, tại vị trí của một ngôi nhà thờ nhỏ bằng lá hiến
làm đền thờ cho Phật giáo canh tân, những tín đồ Cao Đài tại Cao Miên xây dựng
lên một Thánh Thất lộng lẫy mà kiểu vở giống một cách lạ lùng kiểu vở của Thánh
đường Saint-Mexmes ở Chinon. “
Sau khi mô tả chi tiết Đền
thờ, chúng ta đọc tiếp :
“ Đức Hộ Pháp Phạm Công
Tắc đã rời Tòa Thánh Tây Ninh đến Nam Vang, ngụ tại một ngôi nhà cất trong phạm
vi Thánh Thất, đến giờ hành lễ, Ngài đi đến Thánh Thất, mặc đại phục Hộ Pháp,
được che dưới những cây tàn vàng, đi trước Ngài là một dàn nhạc và theo sau là
đoàn tùy tùng đông đảo.
Tại cửa vào Thánh Thất,
Đức Hộ Pháp được tiếp đón bởi vị Chủ trưởng của Hội Thánh Ngoại Giáo, bao quanh
bởi các Chức sắc địa phương. Ngài được hướng dẫn đến một cái bụt danh dự đặt sau cửa chánh, trên đó, Ngài đứng suốt
buổi lễ cúng đàn, tay cầm cây Kim tiên làm cho bọn tà thần yêu quái sợ hãi lánh xa nơi thờ phượng thiêng liêng.
Khói của các cây nhang cắm
trong lư hương bay lên làm như tấm màn trước Quả Càn khôn và các Đấng thiêng
liêng. Những Chức sắc mặc áo rộng đỏ, xanh, vàng; những tín đồ trong đạo phục
trắng, quì trên những chiếc chiếu theo hàng dài, chiếm gian giữa và hai gian
bên của Thánh Thất.
Những người xướng lễ cất
cao giọng xướng lên những câu khác nhau trong buổi lễ cúng đàn.”
Khi lễ cúng đàn chấm dứt,
Đức Hộ Pháp được đưa về nhà nghỉ với cùng một nghi thức như lúc rước.
Khi ấy, Ngài được nhựt báo
La Dépêche mở một cuộc phỏng vấn nhanh :
“ Đức Hộ Pháp là một trí
thức tinh anh, Ngài nói và viết tiếng Pháp một cách đáng khen. Ngài đọc nhựt
báo La Dépêche khi chúng tôi được ông Khâm Trấn
đưa vào phòng khách. Tức thì Ngài đứng dậy bắt tay chúng tôi như một vị
quí phái, và nụ cười trên môi, Ngài chỉ ghế mời chúng tôi ngồi.
E ngại vất vả phải chịu
một cuộc phỏng vấn dài, Ngài khởi đầu nói cho chúng tôi biết Ngài là độc giả
trung thành của tờ báo chúng tôi và Ngài đặc biệt chú ý đến lần xuất bản nói về
Cao Miên, bởi vì trên đất Miên, có hơn 40 ngàn đồng đạo của Ngài.
Đối với Ngài, Đạo Cao Đài
là một tôn giáo có năng lực hòa hợp và hòa bình xã hội. Sự tiếp đãi tử tế mà
các tín đồ Cao Đài Việt Nam đã thấy được ở Cao Miên, làm cho Ngài cảm động sâu
xa. Ngài hết lòng mong ước những động bào của Ngài biết bày tỏ lòng tri ân sâu
xa đối với nhà cầm quyền bản xứ và tiếp tục làm việc nơi đây hay những nơi khác
trong sự tôn trọng luật pháp và phong tục bản xứ.
Nhưng Ngài tỏ vẻ ngạc
nhiên khi thấy rằng, những mệnh lệnh, do hiểu lầm, không nghi ngờ gì nữa, đã
ban ra trong dịp các ngày lễ nầy, cấm thần dân của vua Miên Monivong không được
tham dự các trò giải trí bình dân tổ chức trong chu vi Thánh Thất
Cao Đài. . . .
Ông Thượng Chữ Thanh,
Chủ trưởng Hội Thánh Ngoại Giáo, trụ sở tại Nam Vang, mở lời trước để thông báo
: Bà Lâm Ngọc Thanh, một Chức sắc cao cấp nữ phái của Đạo Cao Đài đã tắt hơi tại Vũng Liêm
và yêu cầu những vị hiện diện một phút
mặc niệm.
Kế đó Ngài ca tụng những
vị sáng lập Đạo Cao Đài ở Nam Kỳ, đặc biệt là công đức của Cố Đức Quyền Giáo
Tông Lê Văn Trung và của một Chức sắc khác rất thương tiếc là Ngài Cao Quỳnh Cư.
Tiếp theo, Ngài kể lại
lịch sử của nền Tân tôn giáo tại Cao Miên, rồi thông báo với cử tọa rằng, lễ
Khánh Thành Thánh Thất Nam Vang trùng hợp với lễ Kỷ niệm ngày mất của Victor
Hugo, Chưởng Đạo thiêng liêng của Hội Thánh Ngoại Giáo của Đạo Cao Đài.
Ba bài diễn văn đọc bằng
tiếng Quảng Đông, tiếng Triều Châu và tiếng Cao Miên, trình bày mô phỏng theo
bài diễn văn của ông Thượng Chữ Thanh. . . . .
Buổi chiều, lúc 16 giờ 30
phút, lễ rước các Đấng thiêng liêng diễn ra trong châu vi Thánh Thất. Dẫn đầu
đám rước là lân, tiếp theo là rồng, đi theo thứ tự là cộ Đức Phật Di-Lạc mà tượng của Ngài với
nụ cười cởi mở điềm nhiên nơi Cực Lạc Niết Bàn, bàn thờ Đức Quyền Giáo Tông Lê
Văn Trung, chơn dung của Victor Hugo, tượng Cô Jeanne d’Arc, chơn dung của Cao
Quỳnh Cư, của Tôn Dật Tiên, người sáng lập nước Cộng hòa Trung hoa, và sau cùng
là một cái cộ lớn có một ngọn núi thiêng, trên đó có tượng của nhà đại hiền Lý
Thái Bạch ngự trên ngai, bên phải có Nữ Bồ Tát Quan Âm, và bên trái có tượng của
vị anh hùng Quan Công.
Dưới chân núi ấy là Cố Đức
Quyền Giáo Tông Lê Văn Trung đang ban phép lành cho đám đông.
Đoàn cộ đi trước, theo sau
là những dàn nhạc huyên náo, đi biểu diễn ba vòng chung quanh Thánh Thất, đi
ngang qua khán đài, nơi đó có Đức Hộ Pháp, các nhân vật và các Chức sắc của
Đạo.
Trong một phần của khán
đài, chúng tôi để ý thấy nhiều phụ nữ Trung hoa mới nhập môn vào đạo mặc đạo
phục trắng như những người Việt Nam, với những cổ pháp và phù hiệu theo phẩm
tước.”
Ở bên Pháp tờ báo Le Fraterniste,
ở Cao Miên tờ báo La Vérité ngày
20-10-1937 đăng cảm tưởng tổng quát :
“ Những tranh ảnh của các
báo, những ảnh in trên báo, dưới mắt tôi, chứng tỏ rằng cái vẻ huy hoàng hiếm
có của các buổi lễ đã diễn ra dưới sự chủ tọa của Đức Hộ Pháp.
Hàng ngàn tín đồ lớp lớp
từ các nơi đổ về : 15, 20, 25 ngàn người ?
Khó mà thẩm định có bao nhiều người trong đám đông Á châu như thế.
Những bài diễn văn đã được
đọc và truyền trên đài phát thanh, như
của “ Charles ”, Chủ trưởng Hội Thánh Ngoại Giáo, của “ François ”,
người chủ chốt của phong trào. Các diễn văn nầy phản ánh một số tư tưởng làm cho tôi chú ý để ghi lại.
Sự bảo hộ của Đấng Victor
Hugo đủ để nhấn mạnh tính chất siêu phàm Thần linh học của Đạo Cao Đài mà người
lãnh đạo cao cấp nhứt hiện nay là vị Chưởng quản của cơ quan đồng tử
tại Tòa Thánh Tây Ninh (Nam Kỳ).
Sự liên kết tinh thần giữa
các tôn giáo Đông phương và các tôn giáo Tây phương, xác nhận mỗi nơi mỗi lúc,
bởi vì
các Thánh Thất Cao Đài
được mở ra để tôn thờ Đấng Christ, Đức Phật, Đức Lão Tử, Đức Khổng Tử, Giáo chủ
Mahomet và tất cả những Thiên sứ của Thượng Đế khắp địa cầu, như những nhà Thần
linh học (Victor Hugo, Camille Flammarion) hay những ân nhân của nhơn loại.
Vào lúc mà ít nhiều người
đã vận động liên kết trên tất cả các mặt của cái nhãn hiệu bề ngoài để chia rẽ
con người và gieo rắc hận thù, chúng ta nên khuyến khích phong trào nầy của sự
hòa giải, thống nhứt toàn cầu.
Vào lúc mà ít nhiều người
lấy lại công thức độc đoán và các lời bài xích của thời trước :“Các người chỉ
có thể được cứu vớt tại đây.” Dường như tốt đẹp để nhắc lại rằng, cả với người
điếc, điều đó không bao giờ chấm dứt những trò đùa đáng thương hại của nghi
thức : điều quan hệ duy nhứt không phải là tín điều, mà là hành động. Allan
Kardec phát biểu một cách minh bạch : Ngoài phước đức, không có gì cứu vớt.
Tinh thần hòa bình và chủ
trương hòa bình của Đạo Cao Đài đáng được khen ngợi. Những tín đồ Cao Đài phản
đối sự phân biệt các chủng tộc, các tôn giáo, các màu da, muốn có sự hòa hợp các chính phủ và chấm dứt
chiến tranh, điều đó luôn luôn được tuyên bố bởi các chính phủ.
Đối diện với Tây phương,
tín đồ Cao Đài kêu lên : Chúng tôi vì hòa bình; tình huynh đệ giữa con người,
tình thân hữu giữa các dân tộc, sự hợp tác giữa các chủng tộc. Chúng tôi tránh
xa chánh trị tàn ác của các nước độc tài, của người ác đen, nâu hay đỏ, và
những người liều mạng bị mua chuộc trong mỗi nước, tìm cách bắt chước bọn
Badinguet mới.
Người ta thấy sự tổng hợp
về tâm linh là đáng kính phục, nơi đó người không tín ngưỡng cũng tìm thấy thức
ăn tinh thần, bởi vì trong một Thánh Thất Cao Đài, người ta có thể cầu xin các
nguyên tắc hướng dẫn của triết gia Khổng Tử, hay hiền triết Lão Tử.
Thật vậy, Thánh Thất Cao
Đài không thừa nhận những kho châu báu tâm linh. Chúng tôi xa lánh những người
chuyên dán nhãn hiệu, những môn phái, những phe đảng nhỏ của các quan chức và
phó quan chức lạc hậu, vô giá trị.”
Thời khắc biểu cho thấy sự
quan trọng của ba ngày lễ :
Chương trình ngày 21-5-1937
BUỔI SÁNG :
5 giờ 15: Chức sắc và tín
đồ tập hợp nơi Thánh Thất.
5 giờ 30: Rước Đức Hộ Pháp
vào Thánh Thất.
6 giờ : Cúng đại đàn và trấn thần Quả Càn khôn.
9 giờ :
Rước Đức Hộ Pháp lên cái sân cao dành cho Chức sắc và giới thiệu Hội Thánh.
9 giờ 30: Đồng nhi tụng
kinh cầu nguyện.
Diễn văn khai mạc bằng tiếng Việt của
Giáo Sư
Thượng Chữ Thanh, Chủ trưởng
HT Ngoại Giáo.
Diễn văn bằng tiếng Trung hoa
và tiếng Cao Miên.
11 giờ 30: Cầu nguyện trên
máy vi âm để cầu chúc hòa hiệp và hòa bình cho toàn thế giới.
Giữa trưa: Cúng đàn cầu
nguyện những người quá vãng.
BUỔI CHIỀU :
16 giờ : Chức sắc tập hợp
tại cái sân cao phía trước.
16 giờ 30: Rước chơn dung
Victor Hugo đi quanh Thánh Thất và sau đó đem đặt trên đàn Bạch Vân.
17 giờ 30 : Lễ cúng thời Dậu
thường lệ, đồng nhi tụng kinh cầu nguyện.
- Thuyết đạo bằng tiếng Miên
của Chánh Trị Sự Phạm Văn Châu.
- Thuyết đạo bằng tiếng Việt của Nữ Giáo
Sư Hương Phụng (Bà Trần Kim Phụng), Tiếp
Đạo Cao Đức Trọng và Khai Pháp Trần Duy Nghĩa.
- Diễn văn bằng tiếng Pháp của
Chủ Trưởng HTNG.
23 giờ : Đại lễ kỷ niệm
Victor Hugo : Chưởng Đạo HTNG.
Chương trình ngày 22 tháng
5
BUỔI SÁNG :
5 giờ : Lễ cúng thời Mẹo
thường lệ.
8 giờ : Cầu nguyện cho sự
an nghỉ các vong linh và cầu nguyện cho sự hòa hiệp và hòa bình thế giới.
11 giờ : Lễ cúng thời Ngọ
thường lệ.
BUỔI CHIỀU :
16 giờ : Các Chức sắc tập hợp tại đàn phía trước.
16 giờ 15 : Rước Đức Hộ
Pháp đến tại đàn phía trước.
17 giờ : Rước quan khách
thuộc chánh quyền Pháp và bản xứ, đại diện báo chí và những khách mời.
17 giờ 15 : Đồng nhi tụng
kinh tôn vinh nền tôn giáo.
Diễn văn Khánh thành Thánh
Thất do ông
Phó Chủ trưởng HTNG đọc trên
máy vi âm.
18 giờ: Quan khách viếng thăm Thánh Thất.
18 giờ 15 : Ký tên vào Sổ
Vàng lưu niệm.
18 giờ 30 : Tiệc trà danh
dự.
20 giờ : Diễn văn của Đức Hộ Pháp Phạm Công Tắc.
Thuyết đạo của Ngài Thượng
Chữ Thanh.
Thuyết đạo của các Chức sắc
khác.
23 giờ : Lễ cúng thời Tý
thường lệ.
Viết tắt : HT : Hội Thánh.
HTNG : Hội Thánh Ngoại Giáo.
Chương trình ngày 23 tháng 5
BUỔI SÁNG :
5 giờ : Lễ cúng thời Mẹo thường lệ.
6 giờ : Tập hợp các cộ bông, bàn lễ, rồng,
lân, dàn nhạc vv
trên đại lộ Pierre Pasquier, đối diện
Thánh Thất.
6 giờ 45 : Khởi hành đám rước biểu diễn trong thành
phố.
11 giờ : Lễ cúng thời Ngọ thường lệ.
BUỔI CHIỀU :
16 giờ : Tập hợp các Chức sắc tại sân cao phía
trước.
16 giờ 30 : Phát thưởng cộ
bông, rồng, lân, bàn lễ, dàn nhạc.
17 giờ : Đồng nhi tụng kinh tôn vinh nền tôn
giáo, có nhạc.
Lễ cúng thời Dậu thường lệ.
18 giờ : Chức sắc thuyết đạo.
Diễn văn bế mạc của Tiếp Thế
Lê Thế Vĩnh.
22 giờ :
Đồng nhi tụng kinh cầu nguyện cho sự an nghỉ các
vong linh và cầu nguyện cho
sự hòa hiệp và hòa
bình thế giới.
23 giờ : Đại lễ cúng đàn ngày 15 tháng 4 năm
Đinh Sửu.
Ông Charles Bellan, cựu
Thống sứ Pháp tại Cao Miên, từ Ba-lê gởi đến cho chúng tôi ngày 1-9-1937 cảm
tưởng tổng quát của ông :
“ Tôi có đọc một cách rất thích thú các tài liệu mà quí
bạn đã gởi cho tôi, về lễ Khánh Thành Thánh Thất Cao Đài tại Nam Vang. Tôi có
trao tài liệu ấy cho vài thân hữu và nhân sĩ, mà họ chú ý đến phong trào nầy
với khuynh hướng thống nhứt các tôn giáo và tình huynh đệ đại đồng thế giới.
Trải qua nhiều thời gian,
những sự chống đối của các tôn giáo khác nhau đã làm cho máu chảy thành sông,
ước mong rằng các tôn giáo có một sự hiểu biết lẫn nhau cần thiết cho hạnh phúc
của nhơn loại.
Sự tiến bộ của khoa học
phế bỏ càng ngày càng nhiều các khoảng cách, nhưng nếu các dân tộc hiểu rõ nhau
hơn thuở xưa, không ít sự thật mà họ thường bị lừa gạt bởi những lãnh tụ độc
ác, nhưng than ôi ! vẫn còn tồn tại nhiều hiểu lầm giữa họ.
Nếu Đạo Cao Đài bành
trướng, người ta hy vọng sẽ có một kỷ nguyên hòa bình và yên ổn, nếu không là
hạnh phúc, vì hạnh phúc không có ở thế gian.
Cho nên, mỗi người cần
phải làm việc theo chiều hướng đó. Về phần tôi, tôi thực sự rất sung sướng biết
rằng sự ngược đãi đáng ghê tởm mà người tín đồ Cao Đài là nạn nhân, đã chấm
dứt.
Như thế, sự cố gắng giúp
đỡ của mỗi người, người ta không thể ngăn chận sự truyền bá một giáo lý mà như
lời Phật dạy - không phải là hận thù, mà là tình thương yêu mới hiệp nhứt các
trái tim - được ngự trị sự yên ổn trên mặt địa cầu còn quá loạn động nầy.
Tình thân ái huynh đệ. “ (Ký tên : Charles Bellan)
CÓ HAY KHÔNG HỒI GIÁO
bị đặt ra ngoài Đạo Cao Đài ?
Trong lễ Khánh thành Thánh Thất Cao Đài Nam
Vang, người ta thấy rằng, Hồi giáo không là đối tượng sùng kính đặc biệt trong Đạo
Cao Đài, mà lại bị đánh đổ và xa lánh.
Có lẽ người ta lầm lỗi khi
xa lánh Hồi giáo từ Đạo Cao Đài :
1 . Lý do là gần bên trung
tâm Hồi giáo rất hoạt động tại Ấn Độ (không nói tới trung tâm Hồi giáo ở các
đảo thuộc vùng đông nam Á Châu);
2 . Lý do là thế lực của trung tâm Hồi giáo ở Phi
châu : sự tái sinh tôn giáo của những vị bác sĩ Thần học Hồi giáo ở Algérie; sự
ảnh hưởng của Hồi giáo phục hưng ở Ai cập đối với Hồi giáo Bắc phi; sự thức
tỉnh toàn diện của chủ nghĩa Đại Hồi giáo trên thế giới; sự phát triển không
ngừng của Hồi giáo ở Phi châu da đen, vv . . .
Hồi giáo, trong các thuộc
địa của Pháp, bao gồm không chỉ ở những vùng đất Bắc phi, nước Syrie, Liban, mà lan rộng ra trên
phần lớn các thuộc địa của Pháp ở hải ngoại.
Do đó, trong toàn Phi châu
đến đảo quốc Madagascar, đến Ấn độ, không quên kể đến Đông dương với những
người Chàm, Hồi giáo đều có nhiều tín đồ.
Tại Phi châu da đen, Hồi
giáo rất bành trướng. Nếu ở tại góc nhọn của Somalie, số tín đồ Hồi giáo chỉ có
60 ngàn, ở Ấn độ 18 ngàn, ở Đông dương 80 ngàn, ở vùng Phi châu xích đạo thuộc
Pháp, ở nước Togo, Caméroun có 1 triệu 200 ngàn và ở Tây Phi châu thuộc Pháp,
số tín đồ lên tới hơn 6 triệu.
Hồi giáo trong các thuộc
địa của Pháp có tính chất của Phi châu. Nó bành trướng bởi sự xâm nhập trong
hòa bình hay bởi sự chinh phạt bằng vũ lực. Lịch sử của sự phát triển và sự trở
ngại của Hồi giáo được giải thích trái ngược nhau về sự phân phối địa dư.
Một trong những vùng quan
trọng nhứt mở rộng từ Đại Tây Dương đến phía Tây Éthiopie và những sa mạc
Sahara và Libye ở vĩ tuyến 10 độ bắc. Nó bao gồm đến phía Tây khu vực Sénégal,
Gambie, Haute-Volta, Trung Niger và tại trung tâm khu vực hồ Tchad.
Hơn nữa, tôi nhìn nhận
rằng, quan niệm bày tỏ ra đây về Hồi giáo là phản ảnh của cá nhân tôi, một
người Algérie (6 năm trong tình huynh đệ sâu xa ở các đất Hồi giáo :
Sidi-Bel-Abbès, Tlemcen, Oran, Alger) mà sự mong muốn dự tính của Hội Thánh Cao
Đài, nguồn gốc của nền Tân tôn giáo, ít khi nghĩ đến Hồi giáo.
Phần nối thêm vào cái bàn
tâm linh là một ước vọng cá nhân hơn là nhận thức chín chắn bởi vị lãnh đạo cao
cấp và các Chức sắc của Đạo Cao Đài. Điều nầy là thực tế và chơn thật của thái
độ và trách nhiệm.
Thấy cảnh khốn cùng của
những người Hồi giáo Algérie, thí dụ như thế, người ta có cảm tưởng tôn giáo
nầy đã chấm dứt, nói một cách chánh đáng nếu người ta mơ tưởng cảnh rực rỡ của
nền văn minh Á Rập vào thời kỳ mà Tây phương còn chìm trong bóng tối và bùn lầy.
Nhưng, phải nhớ rằng, Hồi
giáo tự nó là một tổng hợp tôn giáo (Do Thái giáo, Thiên Chúa giáo, Bái Hỏa
giáo) nơi đó người ta sùng bái, không chỉ Mahomet như tin tưởng một người dốt
nát, mà còn sùng bái cả : Moise, Jésus, Zoroastre, và những nhà Đại Tiên tri; rằng chủ nghĩa Thần bí (Soufisme) là chủ yếu
của người Hồi giáo mặc dầu có những trạng thái Tây phương, tân thời hay phổ
quát; rằng nó biết nắm lấy cơ hội để
không khinh thường cái năng lực hoạt động vốn có của nó.
Không chỉ những vị bác sĩ
Thần học Hồi giáo hiện nay đang bận rộn tạo ra chất men Hồi giáo và làm dậy lên
chất bột, mà có rất nhiều trường hợp riêng lẻ chứng tỏ sự lên men không thể tin
được trong một tôn giáo mà người ta tưởng là nó đã mệt mỏi, hết hoạt động, chấm
dứt.
Như thế, tại sao, riêng
tôi, tôi có một điều không hài lòng khi thấy vị lãnh đạo cao cấp và Hội Thánh
của Đạo Cao Đài xa lánh Hồi giáo ra khỏi cộng đồng tôn giáo của họ ?
Tôi kể ra đây trường hợp
vị Tù trưởng Ben Aliona như là một bằng chứng về khả năng tâm linh của Hồi giáo
: Một người thợ giày ở Mostaganem đến khoảng 40 tuổi, thì đứng vào hàng Tiên tri Hồi giáo, và ông mất năm 1934.
Ông thiết lập một hội đoàn
Thần bí gồm rất đông người, đây là một nhánh cấp tiến có đẳng cấp cao của
trường phái Thần bí Hồi giáo mà Chadeliya-Darquaoua là một trong những người
thượng đẳng. Nhờ chủ nghĩa Thần bí nầy ông biết được Bí pháp (giáo lý bí mật)
của Hồi giáo và bởi đó, khuynh hướng
tiến lên một siêu tôn giáo (bao gồm : Do Thái giáo + Bái Hỏa giáo + Thiên chúa
giáo + Hồi giáo. . .) đang có sẵn trong
tâm hồn của tất cả tín đồ Hồi giáo.
Những khải thị liên tiếp
tự bổ sung, bởi vì tất cả đều được kết nối bởi sự thống nhứt tư tưởng siêu phàm. Ngạn ngữ nói về người Hồi
giáo thần bí bình thường : “ Những nhà Tiên tri, phải chăng là 10 ngàn, chỉ là
một hay nhiều tia sáng của cùng một ngọn lửa ?”
Tiên sinh Ben Aliona đã
nghe tất cả những lời trách cứ, chịu đựng tất cả những lời chỉ trích. Đó là
lịch sử của tất cả tu sĩ , của tất cả những phong trào tôn giáo.
Sự tầm thường và sự thô
lậu làm trở ngại và phong tỏa các tu sĩ
trong tất cả các mặt.
Hồi giáo bị đóng kín và
đông cứng trong giáo lý công truyền, vị Tù trưởng Á rập đã chống đối một Hồi
giáo mở rộng đang tiến hóa, đang vận động tương lai, thay vì than van trên quá
khứ.
Đó là vào năm 1912 khởi
đầu sứ mạng của vị Imam, nghĩa là một khất sĩ nghèo, vào con đường Thần bí để
dẫn dắt ông ta đến Thượng Đế, người đứng đầu, người huấn luyện, không khác
những vị Đại Thánh của Hồi giáo xưa : “ Tôi trong thung lũng của tôi, anh trong
thung lũng của anh.” người Á rập nói như vậy.
Sự đắc đạo có thể đạt đến
được tùy theo thể chất, huyết thống, hoàn cảnh địa phương, bởi các phép tu của
phái Du già (Yoga), Lão giáo, phép tu
luyện tâm linh của Thánh Ignace de Loyola, của những người theo phái Thần bí
Hồi giáo. Hình thức thì có thay đổi khác nhau nhưng tinh thần chỉ có một, luôn
luôn như vậy.
Giáo lý của
Ben Aliona ? Tính đơn nhứt của Thượng
Đế. (Đối với chúng ta, thế giới vật chất chỉ là một tập hợp các tấm màn để che
giấu cái thế giới chơn thật : Vô Cực. . .)
Vũ trụ được
tạo ra từ Thượng Đế (trái ngược với thuyết sáng tạo vạn vật trong Kinh Coran
đối với khối tín đồ bình thường, người ẩn mặt được dự bị cho số tín đồ có khả
năng nắm bắt được lẽ huyền bí); chủ nghĩa sáng tạo vạn vật của Thượng Đế phù
hợp với chủ nghĩa nội tại (chủ nghĩa nầy có thể biết được số phận của nó, biết
được Thượng Đế; nó cẩn thận dò xét Thượng Đế và đến gần Thượng Đế); lý thuyết nội
tại không loại trừ tính siêu việt; sự
phát huệ mà các vị thượng đẳng Hồi giáo dựa vào : Avicenne, Ghazali hay Ibn
Thofail, nhưng không giới hạn rõ ràng giữa cơ năng tình cảm và
thuyết chủ lý trí, những ngôi nhà tâm lý giả tạo của những Đại học đường Tây
phương mà với cái tâm của lý trí, vv . . .
Vị Tù trưởng ở Mostaganem,
một người thần bí tân thời, có khuynh hướng về sự thăng hoa tâm hồn, một nhánh
của Hồi giáo hướng về ánh sáng và tình huynh đệ chơn thật (Zohar của người Do Thái,
Ennéades của Plotin, vv. . .) : Sự ban phúc của vị Tù trưởng, chuỗi chuyển giao
những năng lực huyền bí nơi những vị Thánh Hồi giáo, những bằng cấp ban cho
những tín đồ được huấn luyện, những cái đó chỉ là bước đầu, tương đối dễ dàng
sắp đặt trên con đường tu huệ, nơi đó người ta trước tiên phải đi đến việc
“Thực hiện sự hiện hữu của Thượng Đế”.
Ấy là vì người thợ giày đã
đi khá xa và khá cao mà người ta xem ông ấy như là nhà thôi miên và là một giáo
sư của khoa học huyền bí, sự phát huệ
chủ yếu cũng thế, tự phân biệt đối với mỗi trường hợp thần bí.
Ben Aliona dùng sự ngưng
tụ và sự phát tán, hai thời điểm của tiết điệu tâm lý của những người Thần bí
Hồi giáo, sự lần chuỗi niệm kinh trong căn phòng tu tịnh yên ổn thiếu ánh sáng
dành riêng cho trực giác và thần nhãn, những hình ảnh thấy được và nghe được,
tiếng nói và ánh sáng không thể tả được.
Nơi những giáo đường Hồi
giáo ở Mostaganem, Saint-Eugène, Alger, những khách xá miễn phí trong tu viện,
Ben Aliona sống một cách nghèo khổ, chỉ đòi hỏi khách viếng thăm một việc làm
hay một công việc hữu ích trong tu viện, cho lần đi qua, với giá tiền bằng với
sự ở trọ.
Ông giảng đạo về tình
huynh đệ trong tôn giáo, được các vị linh mục Công giáo rất quí trọng, dập tắt
lòng thù hận của các gia đình ở Kabylie.
Chủ nghĩa Đại Hồi giáo
khuyên nhủ nên hòa hợp với người Âu châu : từ Ai cập đến Maroc, Ben Aliona đã
làm cảm động một số đông tín đồ từ 150 đến 200 ngàn người. Trong một vùng mà
Hồi giáo được báo hiệu như là đặc biệt đình trệ, thì sự tăng tiến ấy tuy có giới hạn, nhưng cũng tạo ra được
một bằng chứng có ý nghĩa.
Do đó, ở mặt khác trên
những nền tảng mạnh mẽ hơn, một ngày nào đó, Hồi giáo sẽ lấy lại cái công trình
như là Thuyết Thần bí ở Mostaganem, sẽ mở rộng sự hợp tác gặp những người Hồi
giáo và Thiên chúa giáo, sự thân ái giữa người Hồi giáo và Do Thái giáo (đầy ác
cảm và ngờ vực trong những nước Hồi giáo).
Ben Aliona, những cái nhìn
quay về Ấn Độ, bài xích các cuộc Thánh chiến. Như thế, người ta nhìn nhận sự
giải thích Kinh Coran một cách sáng suốt hơn, tình nghĩa huynh đệ hơn,
mong muốn một tôn giáo tiến bộ không
ngừng, tự vứt bỏ những điều quá lỗi thời và những thứ của quá khứ.
Và như thế thì không quản ngại nỗi đau khổ thể xác của khối người bản xứ
bị bốc lột bởi những người Công giáo.
Vị Tù trưởng gần như ăn
chay trường, không bao giờ bằng lòng về sự hy sinh của những con vật thiếu tri
giác. Ông mở rộng lòng nhân đến vạn vật. Vài việc, ông như là Thánh François d’Assise. Ông khai tâm cho
một số tín đồ Công giáo (chừng 20 ngàn người ở Pháp và ở Algérie), không bắt
buộc họ phải gia nhập một cách hình thức vào Hồi giáo, theo đó thì ông là một
gương mẫu trong nhiều vị Thần bí Hồi giáo vĩ đại trên thế giới : Khodja Hassan
Nizami. . .
Nhận xét tổng quát :
Đến một đẳng cấp cao của
tâm linh, các tu sĩ phi thường đều đứng trên bực tầm thường của tôn giáo và họ
thừa nhận như là “Bạn của Thượng Đế” tất cả những người chơn thật và có lòng
tốt và kết tình anh em với họ : Kherreddin ở Tunis đã khai tâm cho những người
Công giáo Tunisie. Những người Thần bí Hồi giáo khác cũng đã làm như thế, đáng
kể là Inayat Khan.
Tóm lại, Ben Aliona là sự
xuất hiện rất hiếm của một vị Thánh Hồi giáo trong thời đại của chúng ta, một
trong những người thầy sau cùng của những người Thần bí Hồi giáo : Sứ mạng của
ông là thực hiện sự khoan dung tổng quát, hòa bình, từ thiện, thương yêu và
tình huynh đệ trung tín. Ông có dự tính làm sống lại thời kỳ Thần bí Hồi giáo
của những thế kỷ rực rỡ, bằng cách tự mình sống gần gũi hơn với dân chúng, tự
mình tỏ ra thân thiện hơn và mềm dẽo hơn. Ông giảng đạo về sự hòa hợp các bất
đồng, bác sĩ Probst-Biraben nói như thế, vì bác sĩ biết ông khá rõ và có gặp một
số bạn bè và các tín đồ của ông.
Ông đã thành công trong
một nơi hạn hẹp, điều đó đủ để chứng tỏ rằng cái nhiệt tâm của những người Hồi
giáo cổ không mất và nó còn có thể thi hành trong những con đường rõ ràng hơn,
mặc dầu có những ngộ nhận đáng tiếc và sự lạm dụng của chủ nghĩa thực dân duy
vật và trầm trọng.
Người thợ giày khiêm tốn
và cao cả ở Mostaganem đã dẫn dắt các tín đồ đi ra khỏi sự nô lệ tiền bạc, sự
xa xỉ, danh vọng, kiêu căng và thù hận.
Nhờ Bergson, nhờ những tín
đồ đạo Bahai, ông đã chứng minh rằng, vũ lực không được biết đến, khả năng tiến
hóa và phát triển của Hồi giáo mà một số người phán đoán là nó đã chết, không
bao giờ xảy ra trên mảnh đất Hồi giáo nghèo nàn nầy.Đạo Cao Đài có quyền đặt
Hồi giáo ra ngoài tình huynh đệ không
trước những bằng chứng như thế ?
NỐI TIẾP NIỀM ĐAU
Theo sự khảo cứu của Hiền
Huynh Lê Văn Bảy, chúng tôi rút ra được vài lời chỉ dẫn về những vị bất phục
tùng, những người anh thù địch, than ôi !
Ông Phủ Chiêu, khi không
thắng nổi sự thử thách mà ông bị bắt buộc nhận chịu, Đấng thiêng liêng tự xưng
Cao Đài yêu cầu các vị phò loan đi tìm ông Lê Văn Trung, Nghị viên của Hội Đồng
Chánh phủ, để ông nhận chức Đầu Sư phái Thượng. Đạo Cao Đài đã được khai sanh.
Nhưng ông Phủ Chiêu, trước
khi tách riêng ra, ông đã thành lập ở thành phố Cần Thơ một chi phái dựa vào
Đấng Cao Đài và Thần linh học, xây dựng một Đền thờ mà nơi đó ông có vài trăm
tín đồ. (*) Ông Phủ Chiêu mất năm 1932 và từ đó đoàn thể tôn giáo nầy phát
triển.
Sau khi Ngài Lê Văn Trung
tạo lập một Thánh Thất Cao Đài tại ChợLớn, những tín đồ ở Sài Gòn lập nên một
Thánh Thất tại Cầu Kho. Nhưng sau một thời gian, những tín đồ Cao Đài tại Cầu
Kho lại tự tách riêng ra khỏi Tòa Thánh
để lập thành một chi phái thứ nhì bất phục tùng. Vài cố gắng truyền đạo
ở Trung Kỳ (1930-1932) với sự giúp đỡ của Ngài Chưởng Pháp phái Ngọc. Thế lực
của những kẻ bất phục tùng gom lại chỉ vài trăm người ở Sài Gòn và cũng bằng
chừng ấy ở Trung Kỳ.
(*) Đính chánh của dịch giả : Ngài Lê Văn Trung
đã kết hợp với nhóm phò loan gồm 3 Ngài : Cư, Tắc, Sang, trước khi gặp Ngài
Chiêu. Ngày 27-1-1926, do lịnh của Đức Chí Tôn, 4 Ngài : Trung, Cư, Tắc, Sang
đến gặp Ngài Chiêu tại nhà riêng, xem Ngài Chiêu là Anh Cả. Khi Đức Chí Tôn dự
định phong Ngài Chiêu vào phẩm Giáo Tông thì Quỉ Vương đòi thử thách Ngài
Chiêu. Sau 5 ngày thử thách, Ngài Chiêu thua nên đành mất ngôi Giáo Tông. Ngày
25-4-1926, Ngài Chiêu tự ý tách riêng ra và sau đó xuống Cần Thơ lập Chi phái
Chiếu Minh.
Năm 1934, Cầu Kho trở
thành trung tâm của một chi phái khác, có thể gọi bằng tiếng Pháp là “Union de
toutes les sectes Caodaistes” (Hiệp nhứt các chi phái Cao Đài), ông Nguyễn Phan
Long làm Chủ tịch. Ông Long là Cựu Nghị viên Hội Đồng Thuộc địa, hiện nay là ký
giả của báo La Dépêche tại Sài Gòn. Tòa Thánh Tây Ninh (TTTN) trách cứ những
người bất phục tùng nầy vì họ theo chủ nghĩa xu thời chánh trị, nên đã từ chối
tất cả những cuộc giảng hòa.
Năm 1930, một chi phái
khác : Minh Chơn Lý do ông Nguyễn Văn Ca lập ra ở Mỹ Tho. Ông Ca là Quận trưởng
hành chánh ngoại hạng, tự xưng là Chưởng Pháp, sau khi hành đạo tại TTTN từ năm
1927 đến 1930, với chức vụ : Chủ trưởng Chức sắc và Chưởng quản Nam Tông đạo.
Năm 1930, ông Ca ở Mỹ Tho trong một Thánh Thất
được xây dựng do tài sản riêng của ông mà ông đặt tên là “Tòa Thánh
Trung Ương”. Được sự giúp đỡ của ông Krauthei- mer, Thống đốc Nam Kỳ, ông Ca
chuyên chú vào công việc truyền đạo, thâu nhận nhiều tín đồ, nhứt là trong vùng
Tây Nam Kỳ. Nhờ người em khá trẻ của ông (rất được ông Krautheimer yêu mến), kẻ
đối nghịch kịch liệt của Ngài Lê Văn Trung, mà Tòa Thánh Trung Ương chiêu mộ.
Một cách cá nhân, tôi (tác
giả) có mối liên hệ anh em với ông Ca, ở thời kỳ mà tôi không muốn mọi người
can thiệp vào những bàn cãi nầy, biết rất rõ tất cả sự chia rẽ tôn giáo, tất cả
những khoe khoang, những cái hư vinh, tất cả cái vô giá trị của chi phái và
tiểu chi phái, có trong Đạo Cao Đài và không phải không có lý do ! Sự khinh
thường sâu sắc của nhà cầm quyền, có giá trị chỉ thấy trong sự lan tràn vô
nghĩa lòng kiêu căng mà sự biểu lộ chắc chắn của đám người bịp bợm hay tham
vọng.
Lúc đó tôi không biết sự
ganh đua giữa Ngài Trung và ông Ca đã lên cao trong thời gian trước đây khá xa
:
“ Vào năm 1895, ông Nguyễn
Văn Ca học lớp năm thứ năm trường Trung học Adran, tại Sài Gòn, trong lúc đó
ông Lê Văn Trung, ít hơn ông Ca 5 tuổi, học lớp năm thứ ba trường Trung học
Chasseloup-Laubat, cũng tại Sài Gòn.
“ Trường Trung học Adran,
được điều khiển bởi các Huynh Công giáo và được chánh phủ trợ cấp, lúc đó bị
bãi bỏ. Người ta tổ chức một kỳ thi chung cho các học sinh lớp năm thứ tư và
thứ năm của trường Adran với các học sinh lớp năm thứ ba của trường
Chasseloup-Laubat (trường nầy chỉ được lập ra từ 3 năm nay). Lê Văn Trung đậu
hạng nhì, trong lúc đó học sinh ở lại lớp là Nguyễn Văn Ca chỉ đậu hạng sáu. Cả
hai ông cũng như nhiều thí sinh thi đậu khác được bổ nhiệm làm Thơ Ký cho chánh
phủ Nam Kỳ.
“ Ông Lê Văn Trung nổi
tiếng là tinh nghịch và ông Nguyễn Văn Ca thì hay cau có và thù vặt. Ông Trung
rất được cấp trên yêu mến, nên được thăng tiến nhanh.
“ Năm 1906, ông Trung được
bầu làm Nghị viên Hội Đồng Thuộc địa và vài năm sau, ông đạt danh hiệu
mong muốn nhứt là Nghị viên Hội Đồng
Chánh Phủ (một nhân sĩ hạng nhứt Việt Nam), địa vị nầy trở nên trống bởi cái
chết của Tổng Đốc Đỗ Hữu Phương ở Chợ Lớn [Ông Đỗ Hữu Phương là quan chức cao
cấp nhứt của Nam Kỳ], trong lúc đó, ông Ca tiếp tục làm nghề Thơ Ký tầm thường.
(*)
“ Năm 1926, hai cựu học
sinh trung học lại gặp nhau trong nền Tân tôn giáo. Ông Trung trở thành Đầu Sư
Thượng Trung Nhựt và ông Ca chỉ được phẩm Phối Sư Thái Ca Thanh, ở địa vị thuộc cấp của ông
Trung.
Nhưng ông Trung tinh
nghịch thuở trước, nay thì khôn khéo hơn và trở nên một Chức sắc gương mẫu. Ông
tỏ ra rất tôn trọng Thái Ca Thanh và đối đãi với ông Ca
(*) Dịch giả đính chánh :
Ông Ca trước khi nhập vào Đạo Cao Đài, đã được thăng lên ngạch Đốc Phủ và có
lần làm Quận Trưởng ở Châu Đốc.
như người anh lớn tuổi
hơn. Để chứng tỏ thiện cảm của mình đối với Thái Ca Thanh, ông Trung tín nhiệm
giao phó cho ông Ca điều khiển Hội Thánh và bổ nhiệm ông làm Chủ tọa Hội Thánh
mặc dầu phẩm trật của ông Ca không được dành cho những chức vụ cao như vậy.
“ Cái vẻ bề ngoài của hai
vị làm cho người ta tưởng rằng, Thượng Trung Nhựt và Thái Ca Thanh sẽ cùng nhau
đi qua những ngày cuối của cuộc đời tại Tòa Thánh và từ đây sống với nhau trong
tình huynh đệ không thể phân ly.
“ Tuy vậy, cuối năm 1930,
vâng Sắc lịnh của Đức Giáo Tông, qui định các Chức sắc từ phẩm Phối Sư trở lên
phải ở hẳn tại Tòa Thánh. Ông Thái Ca Thanh đến lúc nầy vẫn đi lên xuống như
con thoi giữa Tây Ninh và gia đình ở quê nhà tại Mỹ Tho. Ông Ca yêu cầu Ngài
Thượng Trung Nhựt cho phép ông trở về gia đình trong 15 ngày để thu xếp việc
nhà một lần cho tất cả, để rồi có thể
tiếp tục trở lại Tòa Thánh và ở hoàn toàn cố định nơi đó.
“ Vậy là ông Ca đã tự ý từ
bỏ các bạn tốt.
“ Nhưng lạ lùng thay số
phận của Thái Ca Thanh !
“ Mặc dầu có lời hứa chánh
thức là ông không dừng lại ở Thánh Thất bất phục tùng Cầu Kho (Sài Gòn), khốn
khổ thay ông bị lôi kéo bởi những người cầm đầu chi phái Cầu Kho và ông không
có can đảm chống lại. Ông Ca ở lại Cầu Kho trong vài tuần, nơi đó ông bị thay
đổi hoàn toàn.
“ Phần khác, không nghi
ngờ gì nữa, ông Ca được cố vấn sái quấy bởi những người bất phục tùng tại Cầu
Kho, nhứt là bởi Cựu Ngọc Chưởng Pháp Trần Đạo Quang, ông nầy tổ chức chống lại
Ngài Thượng Trung Nhựt, và phần khác, ông Ca có nhiều sự buồn phiền trong gia
đình (vợ và các con của ông không chịu theo Đạo Cao Đài, làm cho ông rất khổ
sở), ông Ca không trở về Tòa Thánh nữa.”
Lúc ấy ông Ca lập chi phái Minh Chơn Lý và ông
xem Tây Ninh là chi phái dối trá và là tác phẩm của ma quỉ ! Chúng tôi xin kể thêm :
“ Các Thần linh tinh quái
ban cho Thánh Thất của Thái Ca Thanh cái tên là : Tòa Thánh Trung Ương. Bởi cơ
bút của những đồng tử ấy, Cựu Chưởng Pháp Trần Đạo Quang được cất nhắc lên làm
Đại diện của Đức Giáo Tông Vô Vi Lý Thái Bạch, phẩm tước thuần túy là danh dự
hàm, nhưng thực tế thì Ngài Trần Đạo Quang dùng làm bù nhìn cho ông Ca, ông Ca
mới là lãnh chúa, người chủ duy nhứt.
Ông Thái Ca Thanh được chỉ định là Đầu Sư Thái
Ca Nhựt. Ngài Lê Văn Trung mang Thánh danh là Thượng Trung Nhựt : Thượng (phái
Tiên), Trung (tên), Nhựt (mặt trời), Thánh danh ấy có nghĩa là : đạo đức của
Ngài được so sánh với ánh sáng rực rỡ của mặt trời. Ông Thái Ca Thanh tưởng
rằng, khi được chỉ định làm Đầu Sư thì đổi chữ Thanh phía sau thành chữ Nhựt.
Ngài Lê Văn Trung tự thấy mất cái danh hiệu Đầu Sư của Ngài và mất luôn Thánh
danh Nhựt (mặt trời).
Ước vọng của ông Ca được
tràn đầy vì nó không còn chịu đựng tình trạng thấp kém thể hiện đối với Thượng
Trung Nhựt mà mặc cho tất cả, cái tên Lê Văn Trung vẫn còn trong trí não của
ông Ca, là địch thủ may mắn năm 1895 và là nhân sĩ hạng nhứt trong hạnh phúc
phi thường.
Chỉ có những kẻ phàm tục
sống xa các trung tâm tôn giáo, tỏ ra ngạc nhiên về bài đọc nầy. Những Thánh
Thất, Tịnh Thất, những giáo hội và phái tu khác, những người tu đạo và những
người thế tục, những hệ thống Chức sắc mà với những sự ganh đua và thù hận bi
thảm.
Lúc ấy, Mỹ Tho rõ ràng là
được nâng đỡ bởi những đồng minh cao cấp trong chánh quyền, mưu toan phá hủy
Tây Ninh đúng vào lúc có những cơn biến động của cộng sản : ông Krautheimer
luôn luôn không chịu ảnh hưởng, cũng không hành động, vì xem ông Lê Văn Trung
là Nghị viên của Hội Đồng Chánh phủ . . . . . .
Sự thịnh vượng ấy rất ngắn
ngủi, hơn thế nữa.
Từ năm 1936, Mỹ Tho không
còn biết những thành công lớn của thời trước và những đổi thay tận gốc rễ có
tính cách mạng của Đạo Cao Đài, bởi hận thù Tây Ninh, không chỉ là một kỷ niệm
lịch sử.
Tôi khổ tâm khi viết ra
các việc nầy. Cá nhân tôi với ông Ca chỉ có các liên lạc thân ái tuyệt vời.
Nhưng tôi thử viết lịch sử, điều đó rất khó khăn đối với tất cả mọi người, lịch
sử của một tôn giáo với những khó nhọc và say mê buổi khởi đầu.
Một chi phái khác du nhập
từ Trung hoa (Minh Đường), thành thạo về Yoga, lợi dụng sự khao khát những điều
kỳ diệu và thần bí của người Việt Nam :
“ Trong một đàn cơ, THẦY
(Đức Chí Tôn) biết được ông Trần Đạo Quang còn ham danh lợi và muốn lập một nhóm gồm nhiều người phe mình để
dự bị việc phân chi lập phái, nên THẦY nói với
ông bằng các câu nầy :
“ Đạo Quang, hãy biết rõ
rằng, THẦY xem người nào tìm cách gây chia rẽ
là kẻ thù của THẦY.”
“ Đó là một lời cảnh cáo !
“ Để làm cho tất cả con
cái của Đức Chí Tôn thấy rõ rằng, đạo đức không ở trong một thân hình đẹp hay
trong bộ râu rậm, hay trên một dáng ngoài đáng kính, THẦY ra lịnh làm bảy cái
ngai cho các chức vụ Giáo Tông, Chưởng Pháp và Đầu Sư để đặt trong Tòa Thánh
Tây Ninh, ngay sau chánh điện và hướng mặt ra các Chức sắc và tín đồ.
“ Vào một ngày nhứt định
cho lễ khánh thành, Ngài Trần Đạo Quang và các vị Chưởng Pháp và Đầu Sư khác,
lên ngồi trên những cái ngai nầy để tham dự một đại lễ. Những Chức sắc và tín
đồ phía trước đều quì xuống hướng mặt lên các ngai nầy. Những vị Chưởng Pháp và
Đầu Sư khác lên ngồi trên ngai một cách yên ổn, về phần Ngài
Trần Đạo Quang thì khó
nhọc lắm mới ngồi được trên ngai của ông, thì một lực vô hình đẩy ông té xuống
đất : ông không xứng đáng với phẩm vị của ông. Lúc ấy, những người dự lễ xét
đoán được cái giá trị đạo đức thực sự của Ngài Chưởng Pháp Trần Đạo Quang.
“ Không thể tạo ra một
phương kế nào nơi Tòa Thánh, mà nơi đó ông phải cư trú luôn luôn cho đến khi
thoát xác và là nơi mà sự tu luyện Yoga không được chấp nhận, Ngài Trần Đạo
Quang liền bỏ đi, trước tiên ông liên
kết với Thánh Thất Cầu Kho vào năm 1928 và sau đó năm 1930 ông đến với người chiếm đoạt Thái Ca Nhựt, để
sang năm sau ông đến Giồng Bướm (Rạch Giá) để xây dựng một Thánh Thất mà ông là chủ từ đấy.”
Có một sự chia rẽ trong
chi phái nầy, làm cho các nổ lực truyền đạo ở Hà Nội và Hải Phòng trở nên vô
ích, và nó bước vào thời kỳ đình trệ.
Chi phái Bến Tre hiện nay
được kể là đối nghịch nhứt. Bến Tre oán hận Tây Ninh, nơi đó họ nói rằng :
“ Tây Ninh không còn là
Đạo Cao Đài đúng nghĩa do Thượng Đế lập nên, mà là chi phái Phạm Môn do Ông Hộ
Pháp Phạm Công Tắc lập ra. Vị nầy đã chiếm đoạt Tòa Thánh để thiết lập nơi đó
một chi phái từ lúc cái chết của vị cựu lãnh đạo Lê Văn Trung. Những người nào
trong Đạo Cao Đài, Chức sắc hay tín đồ, nếu từ chối nhập vào chi phái Phạm Môn
thì bị
bỏ riêng ra khỏi Tòa Thánh một
cách không thương tiếc.”
“ Đây là nguồn gốc của chi
phái Phạm Môn mà nhiều tín đồ Cao Đài hiện nay còn lầm lộn với Đạo Cao Đài đúng
nghĩa, bởi vì Phạm Môn được dựng ra ở Tòa Thánh để làm thiệt hại Tòa Thánh
và ông Phạm Công Tắc được giao phó Tòa
Thánh bởi sự chiếm đoạt chức vụ lãnh đạo tối cao của Đạo Cao Đài.”
“ Từ năm 1931, ông Phạm Công Tắc, chưởng quản các đồng tử,
không bằng lòng Hội Thánh Cao Đài trong thời kỳ nầy dưới sự điều khiển của vị
cựu lãnh đạo Lê Văn Trung nên ông Phạm
Công Tắc thiết lập chi phái Phạm Môn, gọi theo họ Phạm của ông. (*)
“ Những người theo Phạm
Môn, số lượng chừng 400 đến 500 người, liên kết với nhau bằng lời thề. Họ luôn
luôn hiềm thù những tín đồ Cao Đài thuần túy. Ông Phạm Công Tắc được họ gọi là
Sư Phụ, kế dưới Đại Từ Phụ, ông gọi những người Phạm Môn là “con” giống như
Thượng Đế gọi chúng ta trong các Thánh giáo của Ngài.”
“ Cố lãnh đạo Lê Văn Trung
hoàn toàn chống lại việc thành lập Phạm Môn mà
ông coi như là “quốc gia trong một quốc gia” rất nguy hiểm đối với Đạo
Cao Đài, bởi vì nó theo đuổi một mục đích tuyệt đối vật chất và vụ lợi. Do đó,
nó chính là một loại hiệp hội của những tín đồ Cao Đài, phần nhiều những người
dốt nát, chung góp tài sản và công sức để lợi dụng tôn giáo vào lợi ích chung
của họ.”
“ Giáo lý của Đạo Cao Đài
trừ bỏ sự thù hận và thuyết giảng lòng bác ái, xem tất cả mọi người như anh em được sanh ra bởi cùng một Cha chung
thiêng liêng. Phạm Môn thực hành sự ích kỷ và tuyên truyền sự thù hận, chống
lại tất cả những người không cùng một phe với họ. Đạo Cao Đài qui định luật lệ
về Ngũ giới cấm của Phật giáo, Phạm Môn không biết đến những luật lệ nầy và
thường dùng sự xảo trá và nói dối để sống và truyền bá.
“ Chánh phủ thuộc địa luôn
luôn thiện cảm và tử tế với Đạo Cao Đài từ lúc thành lập năm 1926. Một số lớn
Thánh Thất được phép hoạt động trong tất cả các tỉnh Nam Kỳ. Sự cúng kiếng được
hoàn toàn tự do, không bao giờ có một
ngăn trở có hệ thống nào.
“ Trái lại, giữa nhiều chi
phái của Đạo Cao Đài bao gồm cả Phạm
Môn, có thu hút sự chú ý của công quyền bởi các hành động khả nghi. Thí dụ như,
một chi phái như thế, đã tổ chức một cuộc lể để phong tặng như một ông vua, một
đứa bé sơ sinh, con của một vị
(*) Dịch giả đính chánh : Phạm
Môn (PM) không phải là chi phái, mà là tổ chức của những người tu chơn, không
mang phẩm tước Chức sắc, tự làm ăn sinh sống để tu hành chớ không thâu nhận của
thập phương. Phạm là Phật, không phải họ Phạm. PM là Cửa Phật. Ngày 5-3-1934,
500 tu sĩ PM giữ gìn chặt chẽ TTTN, không cho nhóm của ông Tương Bến Tre, từ
Sài Gòn kéo lên dùng bạo lực đánh chiếm Tòa Thánh, nên ông Tương rất oán hận PM
và Đức Hộ Pháp. Do đó mà có những lời vu cáo rất nặng nề nầy.
trong những vị lãnh đạo và
ban cho nó nhiệm vụ Tổng Chỉ Huy quân đội. Phần khác, người Phạm Môn được hứa
bằng cách đóng góp tiền bạc, sẽ được ban cho phẩm tước và đất đai mà vị lãnh
đạo của họ do Thượng Đế giáng sanh, sẽ sắp đặt trong nay mai.”
Như thế, tất cả chi phái
đều được sanh ra từ Thần linh học phàm tục mà các chi phái ấy đã lạm dụng, làm
đối tượng cho sự giám sát của cảnh sát, và do sự giám sát nầy, các chi phái đôi
khi bị những khó khăn.
Đó là những chi phái làm
biến thể giáo lý đẹp đẽ của Đạo Cao Đài và họ làm những điều tổn hại lớn. Những
chi phái ấy xé nát Đạo Cao Đài thành nhiều mảnh và họ đã làm giảm giá trị trước
mắt nhơn sanh. Không sanh ra nhiều lần và bất hạnh, tôn giáo thiêng liêng nầy
đã cải hóa toàn xứ Nam Kỳ và đã tự do truyền bá giáo lý trong tất cả các phần
khác của Liên bang Đông Dương.(Tài liệu đã được ký tên nhìn nhận của các đại
diện Hội Thánh ngày 15-9-1938)
Như phần trên chúng ta đã
thấy, người ta phải nghĩ rằng, đó là những lời tố cáo độc ác nhứt. Bài khảo cứu
của Hiền Huynh Lê Văn Bảy rất nghiêm khắc đối với vị Giáo Tông của chi phái Bến
Tre, bạn thân của ông Pagès mà ông nầy
nhận được nhiều báo cáo bí mật của Bến Tre.
Nhưng ở đây, chúng tôi
không muốn lợi dụng tất cả tài liệu mà
chúng tôi có được dưới mắt. Bao nhiêu đó có giá trị ném dầu vào lửa. Khốn khổ
thay cho cái yếu đuối của con người ! Nếu những tâm hồn của người tu còn đó,
làm thế nào để ngạc nhiên thấy rằng, những người tà giáo và kẻ phàm tục đến đó
tàn hại nhau một cách có định kỳ ?
Chúng tôi chỉ thuật lại
cái lịch sử rất đau lòng ấy trong đoạn sau đây (Những lời than phiền, mục số 3,
4, 5) :
3 . Tiếp theo những cuộc
vận động của những ông Juda mới, cuộc
thông mưu với một viên chức trẻ đã chỉ ở trên, Tỉnh trưởng Tây Ninh đã ra lịnh
chánh thức cho các thân hào nhân sĩ trong làng Long Thành (nơi đặt Tòa Thánh) hoàn
toàn từ chối giúp đỡ những vị điều khiển Tòa Thánh khi họ yêu cầu và chỉ can
thiệp khi có đổ máu, để rồi có thể nghiêm trị những người điều khiển Tòa Thánh
và đóng cửa Đền thờ, cả trường hợp những người nầy hay đồng đạo của họ là nạn
nhân.
4 . Từ Tòa Thánh đi ra vài trăm thước là một nơi gọi
là Thái Bình Thánh Địa (một làng hòa bình nơi Thánh địa), với diện tích 80 mẫu
rừng, được khai khẩn bởi sự chăm sóc của Hội Thánh, Đức Quyền Giáo Tông Thượng
Trung Nhựt tạo lập một ngôi làng kiểu mẫu, nơi đây chỉ chấp nhận những gia đình
tín đồ Cao Đài mà tất cả người trong gia đình đều ăn chay trường hoàn toàn, có
đời sống lương thiện và tập quán tốt, và nhứt là những tín đồ đức hạnh, biết
phục tùng luật pháp của giáo hội. Đó là một thị
trấn với hơn 500 nhà có hơn 2000 người (nam và nữ) cư trú, không kể trẻ
con, trong đó xây dựng một cái chợ chỉ bán toàn thực phẩm chay, không một miếng
thịt, không một miếng cá, cũng không cả nước mắm.
Những người trong ngôi
làng nầy là một hiện hữu chơn thật, thực sự hòa bình và hạnh phúc, không biết
kẻ thù, cũng không biết kẻ đối nghịch, luôn luôn đi cúng và dùng thời giờ nhàn
rỗi để trau luyện đức tánh.
Ông Thượng Tương Thanh,
lúc ấy đại diện Đạo Cao Đài bên cạnh chánh quyền, tự để bắt buộc phá hoại cái
chợ nầy. Tỉnh Tây Ninh liền cất một cái chợ công cộng trên một mảnh đất công
cách nơi ấy chừng vài trăm thước, nơi đây, các thực phẩm ăn mặn được bày bán
đầy đủ.
Với sự giúp đỡ của chánh
quyền, Thượng Tương Thanh và Ngọc Trang Thanh thúc giục những cư dân trong làng
kiểu mẫu nổi lên chống lại quyền hành của Giáo Tông. Lợi dụng việc đứng tên làm
chủ miếng đất cất chợ,
Thượng Tương Thanh cất lên
tại miếng đất ấy, với sự tán thành của chánh quyền, một cái nhà liên hiệp dành
cho những người nổi loạn đến nơi đó để tạo ra những rối loạn khác, chửi mắng
Đức Quyền Giáo Tông và những Chức sắc khác, tìm cách làm hại tất cả những người
nào còn mến mộ Ngài Thượng Trung Nhựt. Người ta đi đến Tòa Thánh để giục loạn
nơi đó.
Kể từ lúc đó, ngôi làng
kiểu mẫu trở thành một nơi tiêu khiển phàm tục, những sòng bạc được lập ra và
hoạt động thường xuyên bởi đủ các hạng người. Tòa Thánh không thể kiểm soát
được và có rất nhiều người ăn chay thuở trước trở thành người ăn mặn một cách
đau khổ !
Những người chơn thật phải
rời bỏ làng nầy và đi đến ở trên những mảnh đất khác chung quanh Tòa Thánh hay
trở về xứ sở của họ. Chẳng bao lâu sau, những kẻ chống đối bị lôi cuốn vào cuộc
sống phóng đãng, trụy lạc, sự vô đạo còn đi xa hơn nữa, xa khỏi đất Thánh. Một
số người trong bọn họ từ bỏ tôn giáo hay tập hợp vào một chi phái chống đối
khác. Hiện nay, nơi ấy chỉ còn chừng 30 nhà và các tín đồ nhìn ngôi làng ấy từ
thời phồn thịnh, không thể cầm giọt lệ
trước một khung cảnh điêu tàn.
Như thế, ngôi làng kiểu
mẫu đã bị tàn phá mà Cố Quyền Giáo Tông Thượng Trung Nhựt đã lắm nhọc nhằn tạo
lập ra và làm cho nó phồn thịnh.
Ngài Thượng Trung Nhựt lập
ra ở Tòa Thánh những tiểu thủ công nghiệp để dạy nghề các tu sĩ và con cái của
họ, nhứt là các trẻ mồ côi, có một cái nghề để cho chúng mưu sinh một cách
lương thiện. Thượng Tương Thanh đã nhận lãnh sứ mạng phá tan tất cả công trình
của Thượng Trung Nhựt và tìm kiếm các lý do cho cái hiệu quả đó. Ông Tương
giảng đạo cho những người mới đến rằng, muốn đạt đến cuộc sống của một tu sĩ
thật sự, chỉ cần tụng kinh từ sáng đến chiều
mà không cần làm việc như người thế tục và người ta có thể nên bắt chước các
nhà sư khất thực của Cao Miên hoặc Thái Lan.
Có nhiều tu sĩ công quả
làm nghề trồng rau trong khu vực Thánh địa. Dưới cái cớ là hiệu quả thấp, không
lợi nhiều, tiền nhân công mắc hơn các sản phẩm thu hoạch, nên ông Thượng Tương Thanh cho ngưng lại tất
cả các nghề nầy và gởi trả tất cả tu sĩ làm vườn về gia đình của họ. Sự bãi bỏ
các nghề thủ công và ngưng lại các nghề trồng trọt có hai mục đích :
- Thứ nhứt là vâng theo
lịnh của chánh quyền.
- Thứ nhì là làm nãn lòng
tất cả tín đồ Cao Đài ở tại Tòa Thánh để cho họ trở về nhà của họ, bởi vì phần
lớn những người nầy đều tiếp tục ái mộ Ngài Thượng Trung Nhựt (1) và họ tôn
sùng Ngài như Thượng Đế, mặc cho tất cả những xác tín, những áp lực và đe dọa.
5 . Vài tín đồ ở chung quanh Tòa Thánh không thể trả
tiền thuế kịp thời, họ bị bắt và bị kiện trước tòa án vi cảnh. Tòa kết án họ bị
phạt tù và phạt tiền và người chịu trách nhiệm dân sự về tiền phạt vạ là Ngài
Thượng Trung Nhựt, thay vì là Ngài Thượng Tương Thanh, đại diện tôn giáo lúc ấy
bên cạnh chánh quyền.
Để phản kháng bản án bất
công, Ngài Thượng Trung Nhựt không trả các món tiền phạt ấy và Ngài để cho họ
bắt bỏ tù Ngài với tấm huy chương Bắc Đẩu Bội Tinh của Ngài ! !
Trong sự mong muốn làm nhục Ngài Thượng Trung Nhựt, ông
Vilmont Tỉnh trưởng Tây Ninh đã không dùng một nghi thức nào để tước bỏ tấm huy
chương nầy.
(1) Để cho rõ ràng bài
tường thuật nầy, chúng ta lưu ý rằng : Lê Văn Trung là tên của Ngài Thượng
Trung Nhựt trong tôn giáo.
Người ta không có một sự
tôn trọng nào đối với Ngài Lê Văn Trung, một nhân sĩ bậc nhứt của Việt Nam,
cũng không tôn trọng tấm huy chương cao quí nhứt của nước Pháp mà dưới con mắt
của Ngài Lê Văn Trung, nó không có một giá trị nào hết. Ngay khi ra khỏi khám
đường, Ngài Lê Văn Trung liền viết một văn thơ gởi Tổng Thống nước Cộng Hòa
Pháp để hoàn trả tấm huy chương Bắc Đẩu Bội Tinh (một sự kiện lịch sử rất quan
trọng).
Để phản đối sự bất công
nầy và sự chửi mắng vào nhân phẩm của người Anh Cả cao cấp đáng kính, tất cả
tín đồ Cao Đài nam nữ và nhi đồng trú ngụ nơi Tòa Thánh và vùng phụ cận chung
quanh, làm một cuộc tuyệt thực phản kháng kéo dài 48 giờ, đây là khoảng thời
gian bị bắt bỏ tù của Ngài Thượng Trung Nhựt và chính Ngài cũng bằng lòng tuyệt
thực trong tù, chỉ uống một ly nước mát mỗi ngày. Đó là sự phẫn nộ toàn thể.
Trong tủ sắt của người Thủ
Bổn của Tòa Thánh, để bảo toàn những tài liệu của đạo được ông Lê Bá Trang
(Ngọc Trang Thanh) giao lại, để dẫn chứng những lời oán trách chống lại Ngài
Thượng Trung Nhựt, ông Lê Văn Bảy (Giáo Sư Thượng Bảy Thanh) lúc đó là Chánh Từ
Hàn của Thượng Hội, bị ông Lê Bá Trang theo đuổi và lừa gạt.
Ông Trang đòi hỏi, nói
rằng những giấy tờ nầy là của riêng ông, ông đòi Lê Văn Bảy trả lại cho ông vì
Lê Văn Bảy giữ những giấy tờ nầy không hợp pháp, trong lúc ông vắng mặt tại Tòa
Thánh. Một giấy đòi triệu tập gởi ông Lê Văn Bảy nhưng ông Bảy không nhận.
Người ta lợi dụng việc nầy
để chống lại ông Lê Văn Bảy bằng một trát đòi. Ông Bảy ở Nam Vang, phải mướn
một chiếc xe hơi để tự vận chuyển về Tây Ninh, dưới sự hộ tống của một nhân
viên an ninh. Ông Bảy bị còng hai tay và được chở đi trong một chiếc xe có mui
thông thường để chở người bị bắt. Nhưng với sự can thiệp của Trạng sư
Lortat-Jacob, người binh vực Đạo Cao Đài, đã phản kháng cách xử trí đó và bảo
đảm với quan tòa rằng, ông Bảy là người rất được kính trọng tại Cao Miên.
Dù rằng các tài liệu được
tìm thấy một cách chắc chắn niêm phong nguyên vẹn trong tủ sắt của Tòa Thánh,
nhưng vị quan tòa Tây Ninh vẫn gởi ông Lê Văn Bảy đến chỗ trắc lượng và chụp
hình, tất cả giống như đối với một kẻ cướp đường. Sự oán than được sắp hạng sau
đó, nhưng vì khinh thường công lý, quan tòa trả lại cho Lê Bá Trang những giấy
tờ đáng ra phải thuộc quyền sở hữu của Đạo. Chúng ta đã ở vào thời buổi của sự
ngược đãi khởi phát chống lại tất cả những người nào ái mộ Cố Quyền Giáo Tông,
trong lúc đó, Nguyễn Ngọc Tương và Lê Bá Trang cùng những người phe cánh của họ
cho đó là điều cấm kỵ.
Tuy luật pháp tôn giáo cấm
các tín đồ kiện cáo những vụ án dân sự, nhưng các Chức sắc lớn thì tự cho phép
mình khởi tố về tội nhẹ những Chức sắc khác đối với một vụ việc thuộc tôn giáo.
Những tài liệu tôn giáo là thuộc sở hữu của Hội Thánh, chớ không phải của cá
nhân Giáo Tông hay của một tín đồ nào, trong mọi trường hợp.
Ông Lê Bá Trang muốn sử dụng những thứ đó vào cuộc vận động
báo chí chống lại Ngài Thượng Trung Nhựt, để rồi thử làm mất danh dự của Thượng
Trung Nhựt.
Những mưu toan làm ra là
để chiếm đoạt ngôi vị Giáo Tông của TTTN vì lợi ích cho chi phái Bến Tre, làm
hiện ra những sự thỏa mãn khá đau khổ và những kẻ đồng mưu. Những phương thức
áp dụng thật quỉ quái. Thời kỳ tiếp theo sau cái chết của Ngài Lê Văn Trung
chịu nhiều đau khổ. Đây là kết luận của Hiền Huynh Lê Văn Bảy :
“ Hiện nay, tiếp theo
những lời phê bình chỉ trích, bao nhiêu thân hữu và người ủng hộ Nguyễn Ngọc
Tương,
không gọi ông là Giáo Tông
Nguyễn Ngọc Tương, mà gọi đơn giản là Anh Cả. Thời gian vừa qua, ông Tương ký
tên vào các văn thư và các Châu tri với phẩm cấp Đầu Sư Thượng Tương Thanh.
Từ năm 1938, ông tự giam
mình trong căn phòng ở lầu một của Thánh Thất Bến Tre, chỉ ăn một bữa cơm mỗi
ngày vào giờ Ngọ (ăn Ngọ), tu luyện Yoga và đắm mình vào Thần linh học: năng
lực thông công bởi sự hiệp nhập. Đáng thương hại thay ! Ông tưởng rằng chơn
linh Đức Lý Thái Bạch hiệp nhập vào ông để làm những điều kỳ diệu !
Từ năm 1932, ông Tương có
những sự nghi ngờ về khả năng thông công của Đức Hộ Pháp Phạm Công Tắc (người
lãnh đạo hiện nay), nhưng từ năm 1935, ông tin tưởng hoàn toàn vào vào khả năng
thông công của một mục đồng trẻ tuổi có tên là “CHO”, đồng tử ứng khẩu.
Sự trừng phạt chính xác :
Người ta bị trừng phạt bởi những gì mà người ta phạm tội. Ông Tương muốn giam
hãm Cố Quyền Giáo Tông Thượng Trung Nhựt, và bây giờ tới phiên ông bị giam hãm:
Công lý hằng cửu !
Chi phái “Thiên sứ Đại
Đạo” đếm được những Nguyên soái và những Nữ chiến sĩ. Chắc chắn không ? có
những người trong chi phái nầy viết ra trong tờ giấy nào đó các lời khiêu
khích, dù rằng có những cây kiếm bằng gỗ mà họ mang theo và họ nhớ lại họ là
những chiến sĩ Trung hoa cổ trong tiền kiếp của họ. Những đền thờ kỳ quái của
họ có những cái tháp giống như những
pháo đài bằng gỗ.
Chi phái Tuyệt Cốc gồm
những người tà giáo mà họ tưởng rằng,
muốn trở thành Phật thì cần phải cữ ăn ngũ cốc : gạo, bắp, đậu nành,
đậu, mè.
Năm 1932, một nhóm chừng
12 người (gồm nam, nữ, nhi đồng) ở tại TTTN trong một cái nhà gọi là Nhà tịnh
(chỗ thiền định) được tạo lập bởi sự coi sóc duy nhứt của ông Thượng Tương
Thanh, được dành cho những người nào muốn thực hành thiền định và tu luyện
Yoga. Đó là sở thích của ông Tương. Nhà tịnh nầy tiếp giáp với một ngôi nhà
khác cũng của ông Tương mà nơi đây ông rất thích đắm mình vào thần bí và tà
đạo. Những người nầy đều nhịn ăn ngũ cốc và chỉ nuôi sống bằng rau cải. Đàn
ông, đàn bà và trẻ con đều cạo đầu trọc và mặc áo thầy chùa nhưng bằng vải đen.
Họ thường tụng kinh Phật giáo.
Vào lúc đó, họ đều lên
đồng vào mỗi buổi chiều và đôi khi kéo dài suốt đêm, đến cả ngày mai. Ban ngày
họ không làm gì cả hay gần như vậy.
Ông Tương xem những người
nầy như là những tu sĩ thực sự và ông đặt họ dưới sự che chở của ông. Trong lúc
đó, họ đốt nhiều lần ngôi nhà mà họ ở và trò chuyện, bởi tà đạo của họ. Những
sự rối loạn như thế nên Đức Quyền Giáo Tông tự thấy bắt buộc phải làm cho họ
rút lui khỏi Tòa Thánh. Họ đi cất một ngôi chùa trên miếng đất kế cận đất của
Tòa Thánh. Như thế đó là do ông Tương, một trong các đối tượng bất đồng ý chống
lại Quyền Giáo Tông.
Trưởng nhóm Tuyệt Cốc ấy
tên là Điền tự xưng là Nguyên soái, ông nầy bị bắt ba lần đưa vào nhà thương
điên Biên Hòa, nơi đây sau vài ngày quan sát, người ta thả ông ra vì thấy ông
là một người điên vô hại.
Cuối năm 1932, vào một
đêm, tất cả nhóm Tuyệt Cốc đi đến Tòa Thánh, mưu tính lên ngồi trên những cái
ngai của Giáo Tông, Chưởng Pháp và Đầu Sư, vì họ nói rằng họ đã đắc đạo thành
Phật sống.
Hiện nay, nhóm của họ chỉ
còn chừng 30 người (gồm nam, nữ và nhi đồng) và họ tiếp tục đời sống tà đạo.
Thỉnh thoảng họ tạo ra một
câu chuyện làm trò cười cho quần chúng và Tòa Thánh Tây Ninh (TTTN) phải chịu
khốn khổ vì người ta xem họ là những tín đồ Cao Đài.
Từ bi kịch đến hài kịch như người ta thấy . . .
Nhưng, mối lo âu cho sự
thật buộc chúng ta nói thêm rằng, vài Chức sắc đã trải qua việc bất phục tùng
Hội Thánh, cứ theo hành vi xét đoán thì đó là những lời thề giả dối. Họ đã phản
bội lời thề và những lời hứa khác, được họ thừa nhận một cách tự do giữa họ.
Nay thì họ không còn đời
sống dân sự, cũng không còn thánh thiện, không vâng theo (dù thế nào) Thánh
giáo đã được ban cho, không lòng trung thành (rất cứng cỏi) vào chữ ký tên đã
ký của mình. Từ sự cám dỗ bởi lời hứa hợp đồng (mặc kệ anh !) đến người công
kích, người nầy đã xâm phạm khế ước long trọng nhứt và thiêng liêng nhứt mà nó
ký nhận, trải qua làm kẻ mắc nợ biếng nhác và gian trá. Đó là sự trở lại tính
hung ác dã man, sự trở lại tính vô nhân đạo !
Những Chức sắc, trừ ra các
tín đồ, không biết lau sạch vết nhơ do
đạo đức giả và do trọng tội.
MINH TRIẾT ĐÔNG PHƯƠNG
Tạp chí Religio, la
Rivista di Studi Religiosi tại La Mã do Ernest Buonainti làm Giám đốc đã nêu ra
một bài báo về Đạo Cao Đài. Ông G. Mingiano viết như sau (trang 478) :
Victor Hugo và Đạo Cao Đài :
Một trong những bạn thân
của tôi làm một cuộc hành trình đến Viễn Đông, viết thơ cho tôi từ Sài Gòn :
“ Anh biết
chăng, Victor Hugo đã được phong Thánh ? Đó là một tôn giáo ở Nam Kỳ gọi là Đại
Đạo Tam Kỳ Phổ Độ, có một tư tưởng lạ
lùng là cấp cho một đại thi sĩ Pháp những vinh dự thiêng liêng. Anh nói thế nào
?
Đương lúc
ấy, ở nước Pháp, người ta phải lập một nghị quyết, cho biết làm cách nào cho
xứng đáng nhứt cuộc lễ kỷ niệm 50 năm của Victor Hugo, trong khi các buổi lễ
khác được diễn ra tại Panthéon (Công Thần miếu), tại trường Đại học Sorbonne,
tại đảo Guernesey, được duy trì trong sự bình thường đúng mực của những
vinh dự chính thức, thì đây là một tôn giáo ở Nam Kỳ ban cấp cho nhà thơ những vinh dự thiêng liêng và ghi danh ông vào hàng phẩm Thần linh. Như thế, một
người được vinh dự tôn thờ (hay gần như vậy) mà trong di chúc nổi tiếng của ông
không nhìn nhận tất cả giá trị và nội dung tôn giáo ở những giáo hội đã được
thiết lập và chỉ nhận lãnh lời cầu nguyện của những người khiêm tốn. (1)
(1) Vâng, có lẽ ! nhưng
đừng quên rằng V. Hugo là một nhà Thần linh học (TLH) và sự ảnh hưởng TLH đối
với ông làm cho đời sống của ông chia làm hai phần : trước và sau khi gia
nhập TLH.
“ Chúng ta hãy cho vào cử
chỉ của người Cao Đài cách đối xử đúng của nó : Sự tán dương một thiên tài dĩ
nhiên như là sự biểu lộ của ánh sáng thiêng liêng; sự tán dương thơ văn dĩ
nhiên như là sự biểu lộ của loài người trong sự điều hòa thiêng liêng. Hình
thức tôn vinh tự đóng khung một cách tự nhiên trong những quan niệm căn bản của
một tôn giáo mới, mà chưa đầy 10 năm đã tập hợp được gần một triệu tín đồ.
Home 
[ 1 ] [ 2 ] [ 3 ] [ 4 ] [ 5 ]
Home [ 1 ] [ 2 ] [ 3 ] [ 4 ] [ 5 ] 
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét