* Giáo Sư Trần Quang Hải.
Nhạc sĩ Xuân Lôi sinh ngày 17
tháng 10, 1917 tại Hà Nội. Thân phụ ông là cụ Phạm xuân Trang, cũng là nhạc sĩ, từng theo học nhạc cổ Trung quốc với các ban nhạc Tàu và cũng có lập ban nhạc đi trình diễn. Trong nhà có tất cả là 6 anh em: Xuân Thư,
Xuân Oai,
Xuân Lôi,
Xuân Tiên,
Xuân Khuê
và Xuân Tuấn.
Khi còn nhỏ, Xuân Lôi đã nắm vững kỹ thuật nhạc khí Tàu và thông thuộc bài bản
Tàu.
Nhạc
sĩ Xuân Lôi (Phạm Xuân Lôi. Pháp danh Nguyên Lực) sinh ngày 17 tháng 10-1917 Mậu
Ngọ, Hà Nội. Tạ thế vào lúc 08:00 giờ, sáng ngày 29-8-2006 DL . Bính Tuất
5-7-2006 AL. Hưởng thọ 89 tuổi.
Nguồn: HT/Huỳnh Tâm
Buổi
trình diễn đầu tiên trước công chúng của nhạc sĩ Xuân Lôi tại Khai Trí Tiến Đức
rất thánh công. Năm 10 tuổi ông học nhạc lý, học nhạc khí tây phương như:
Măng-cầm (Mandoline), kèn saxo baryton, rồi kèn saxo alto, hắc tiêu (Clarinette).
Năm
1936, ông theo cha sang Cao Miên, trình diễn và lợi dụng cơ hội này ghi chép 30
bài ca Cao Miên và học cách đàn nhạc khí Cao Miên của dàn nhạc Pinpeat (khong
vong, roneat, tro, pey or, v.v...)
Năm
1940, người cha của ông định cư tại Bao Vinh (miền Trung) nên ông có dịp làm
quen với nhạc Huế. Sau đó ông cùng người em là nhạc sĩ Xuân Tiên ra Hà-Nội cộng-tác
với các vũ trường để sinh sống.
Năm
1942, ông và người em, nhạc sĩ Xuân Tiên, đi theo đoàn cải lương Tố Như vô Sài
gòn nhân dịp hội chợ trình diễn và lưu diễn khắp lục tỉnh miền Nam. Nhờ vậy nhạc
sĩ Xuân Lôi học hỏi thêm nhạc cải lương và các điệu hồ quảng.
Năm
1943, đoàn cải-lương Tố-Như trở ra Bắc. Ông rời gánh và năm 1944, hai anh em
ông đàn cho các vũ trường Lucky Star, Moulin Rouge tại ngã tư Sở, rồi tại vũ trường
Victory, hotel Spendide, Taverne Royale ở Hà Nội. Trong thời-gian này, ông học
thêm vĩ cầm (Violon), hâ ut cầm (Guitare Hawaienne), trống, đàn banjo alto
v.v....
Trong
thời gian tản cư (khoảng 1946), Xuân Lôi và Xuân Tiên lập ban nhạc Lôi Tiên đi
diễn lưu động và đàn cho gánh cải lương Bích Hợp.
Từ
năm 1949 đến
1950, hai anh em lên tận vùng Thái Nguyên nhập vào ban văn hoá vụ với trưởng
ban là Hoài Thanh. Ông có dịp gặp gỡ các văn nghệ sĩ nổ tiếng như: Phan Khôi, Tố
Hữu, Thế Lữ, Văn Cao, Canh Thân, Lê Hoàng Long, Quốc Vũ, Nguyễn Tuân.
Trong
thời gian ở Thái Nguyên, ông đã ký âm mấy chục ca khúc dân tộc Chèo thiểu số.
Ông đã cùng Xuân Tiên nghiên cứu cách làm ống sáo 10 lỗ và 13 lỗ, có đủ các bán
cung để có thể thổi các bản nhạc Tây phương. Ông chế các ống sáo từ do, re, mi, fa, sol, la,
si. Ông còn chế biến với ống nứa để làm nhạc khí khác như bộ trống
nứa .
Năm
1951 hai anh em đi Nam Định làm việc ở dancing Văn Hoa. Ít lâu sau với một
thành phần 12 nhạc sĩ, ông cùng họ làm việc tại nhà hàng Le Coq d'Or.
Năm
1953, ông vào Sài gòn làm việc tại vũ trường Kim Sơn, Bồng Lai, Lê LAi, Mỹ Phụng,
Văn Cảnh. Rồi làm đài phát thanh Pháp Á, đài Sài gòn, đài Tiếng nói Tự Do, đài
tiếng nói Quân Đội, lập ban nhạc lấy tên Hương Xa, chuyên đàn nhạc jazz lời Việt.
Năm
1958, nhạc sĩ Xuân Lôi đoạt giải nhất với bản Tiếng hát quê hương do ông bộ trưởng
Trần chánh Thành trao tặng. Năm 1961, ông lại đoạt giải nhất qua bài Bài hát của
người Tự-Do trong cuộc thi sáng-tác của đài Tiếng nói Quân Đội.
Khi
có đài truyền hình, ông có cộng tác, chánh với ban Tiếng Tơ Đồng và ban Tuổi Xanh.
Cho đến trước khi mất Sài gòn, ông điều khiển ban nhạc tại nhà hàng Maxim's do
Hoàng thi Thơ tổ chức văn nghệ theo kiểu quốc tế.
Trong
thời gian sau thang 4 năm 1975 sống với cộng sản, nhạc sĩ Xuân Lôi có sáng chế
ra một cây đàn làm bằng lon sắt có 39 lon tức 39 nốt nhạc. Đàn được đặt tên là
Xuanloiphone và thực hiện xong ngày 20 tháng 7, 1976.
Nhạc
sĩ Thanh Tùng chụp hình làm tài-liệu và nhạc sĩ Nguyễn xuân Khoát viết bài trên
báo Tin Sáng ngày 17 tháng 10,1979 về nhạc-khí này. Ông có sáng chế một nhạc cụ
khác bằng nứa 29 nốt gọi là Mélobasse. Đàn Mélobasse chưa thực hiện xong vì thiếu
phương-tiện.
Ngày
2 tháng 11, 1987, nhạc sĩ Xuân Lôi cùng gia đình sang định cư tại Pháp.
Nhạc
sĩ Xuân Lôi còn lại 27 ca khúc, trong khi nhạc sĩ Xuân Tiên còn lại 32 bài hát,
trong số đó có bài Tình Bắc Duyên Nam là nổi tiếng nhất. Đặc biệt
là hai anh em đều sử dụng ăm giai ngũ cung để sáng tác nhạc.
Tôi
có dịp gặp nhạc sĩ Xuân Lôi và mời anh vào thăm viện bảo-tàng Musée de l'Homme.
Anh có tặng cho viện bảo tàng hai cây sáo để tàng trữ. Tôi có
giới thiệu anh vào một quyển loại Who's Who mang tên là The International
Directory of Distinguished Leadership để ghi giữ tiểu sử của anh. Trong thời
gian ở Pháp, anh có làm lại cây đàn Xuanloiphone hòn tất vào ngày 31 tháng 12,
1991. Anh có biểu-diễn cho tôi nghe, có chụp hình lưu-niệm.
Thỉnh
thoảng anh góp mặt vào những buổi sinh hoạt cộng-đồng Việt tại Paris.
* Giáo Sư Trần Quang Hải
Home 
[ 1 ] [ 2 ] [ 3 ] [ 4 ] [ 5 ] [ 6 ] [ 7 ] [ 8 ] [ 9 ] [ 10 ] [ 11 ] [ 12 ] [ 13 ] [ 14 ] [ 15 ] [ 16 ] [ 17 ] [ 18 ]
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét