Tập ký âm "Tân Kinh Thiên Ðạo". * Ban Đạo Sử Cao Đài Paris, France [ 17 ]

Tiềm Hiểu Tiểu Sử Nhạc Sĩ Xuân Lôi.

* Giáo Sư Trần Quang Hải.

Nhạc sĩ Xuân Lôi sinh ngày 17 tháng 10, 1917 tại Hà Nội. Thân phụ ông là cụ Phạm xuân Trang, cũng là nhạc sĩ, từng theo học nhạc cổ Trung quốc với các ban nhạc Tàu và cũng có lập ban nhạc đi trình diễn. Trong nhà có tất cả là 6 anh em: Xuân Thư, Xuân Oai, Xuân Lôi, Xuân Tiên, Xuân Khuê và Xuân Tuấn. Khi còn nhỏ, Xuân Lôi đã nắm vững kỹ thuật nhạc khí Tàu và thông thuộc bài bản Tàu.

Nhạc sĩ Xuân Lôi (Phạm Xuân Lôi. Pháp danh Nguyên Lực) sinh ngày 17 tháng 10-1917 Mậu Ngọ, Hà Nội. Tạ thế vào lúc 08:00 giờ, sáng ngày 29-8-2006 DL. Bính Tuất 5-7-2006 AL. Hưởng thọ 89 tuổi.

Nguồn: HT/Huỳnh Tâm

Buổi trình diễn đầu tiên trước công chúng của nhạc sĩ Xuân Lôi tại Khai Trí Tiến Đức rất thánh công. Năm 10 tuổi ông học nhạc lý, học nhạc khí tây phương như: Măng-cầm (Mandoline), kèn saxo baryton, rồi kèn saxo alto, hắc tiêu (Clarinette).

 

Năm 1936, ông theo cha sang Cao Miên, trình diễn và lợi dụng cơ hội này ghi chép 30 bài ca Cao Miên và học cách đàn nhạc khí Cao Miên của dàn nhạc Pinpeat (khong vong, roneat, tro, pey or, v.v...)

Năm 1940, người cha của ông định cư tại Bao Vinh (miền Trung) nên ông có dịp làm quen với nhạc Huế. Sau đó ông cùng người em là nhạc sĩ Xuân Tiên ra Hà-Nội cộng-tác với các vũ trường để sinh sống.

Năm 1942, ông và người em, nhạc sĩ Xuân Tiên, đi theo đoàn cải lương Tố Như vô Sài gòn nhân dịp hội chợ trình diễn và lưu diễn khắp lục tỉnh miền Nam. Nhờ vậy nhạc sĩ Xuân Lôi học hỏi thêm nhạc cải lương và các điệu hồ quảng.

Năm 1943, đoàn cải-lương Tố-Như trở ra Bắc. Ông rời gánh và năm 1944, hai anh em ông đàn cho các vũ trường Lucky Star, Moulin Rouge tại ngã tư Sở, rồi tại vũ trường Victory, hotel Spendide, Taverne Royale ở Hà Nội. Trong thời-gian này, ông học thêm vĩ cầm (Violon), hâ ut cầm (Guitare Hawaienne), trống, đàn banjo alto v.v....

 

Trong thời gian tản cư (khoảng 1946), Xuân Lôi và Xuân Tiên lập ban nhạc Lôi Tiên đi diễn lưu động và đàn cho gánh cải lương Bích Hợp.

 

Từ năm 1949 đến 1950, hai anh em lên tận vùng Thái Nguyên nhập vào ban văn hoá vụ với trưởng ban là Hoài Thanh. Ông có dịp gặp gỡ các văn nghệ sĩ nổ tiếng như: Phan Khôi, Tố Hữu, Thế Lữ, Văn Cao, Canh Thân, Lê Hoàng Long, Quốc Vũ, Nguyễn Tuân.

 

Trong thời gian ở Thái Nguyên, ông đã ký âm mấy chục ca khúc dân tộc Chèo thiểu số. Ông đã cùng Xuân Tiên nghiên cứu cách làm ống sáo 10 lỗ và 13 lỗ, có đủ các bán cung để có thể thổi các bản nhạc Tây phương. Ông chế các ống sáo từ do, re, mi, fa, sol, la, si. Ông còn chế biến với ống nứa để làm nhạc khí khác như bộ trống nứa .

 

Năm 1951 hai anh em đi Nam Định làm việc ở dancing Văn Hoa. Ít lâu sau với một thành phần 12 nhạc sĩ, ông cùng họ làm việc tại nhà hàng Le Coq d'Or.

Năm 1953, ông vào Sài gòn làm việc tại vũ trường Kim Sơn, Bồng Lai, Lê LAi, Mỹ Phụng, Văn Cảnh. Rồi làm đài phát thanh Pháp Á, đài Sài gòn, đài Tiếng nói Tự Do, đài tiếng nói Quân Đội, lập ban nhạc lấy tên Hương Xa, chuyên đàn nhạc jazz lời Việt.

 

Năm 1958, nhạc sĩ Xuân Lôi đoạt giải nhất với bản Tiếng hát quê hương do ông bộ trưởng Trần chánh Thành trao tặng. Năm 1961, ông lại đoạt giải nhất qua bài Bài hát của người Tự-Do trong cuộc thi sáng-tác của đài Tiếng nói Quân Đội.

 

Khi có đài truyền hình, ông có cộng tác, chánh với ban Tiếng Tơ Đồng và ban Tuổi Xanh. Cho đến trước khi mất Sài gòn, ông điều khiển ban nhạc tại nhà hàng Maxim's do Hoàng thi Thơ tổ chức văn nghệ theo kiểu quốc tế.

Trong thời gian sau thang 4 năm 1975 sống với cộng sản, nhạc sĩ Xuân Lôi có sáng chế ra một cây đàn làm bằng lon sắt có 39 lon tức 39 nốt nhạc. Đàn được đặt tên là Xuanloiphone và thực hiện xong ngày 20 tháng 7, 1976.

 

Nhạc sĩ Thanh Tùng chụp hình làm tài-liệu và nhạc sĩ Nguyễn xuân Khoát viết bài trên báo Tin Sáng ngày 17 tháng 10,1979 về nhạc-khí này. Ông có sáng chế một nhạc cụ khác bằng nứa 29 nốt gọi là Mélobasse. Đàn Mélobasse chưa thực hiện xong vì thiếu phương-tiện.

 

Ngày 2 tháng 11, 1987, nhạc sĩ Xuân Lôi cùng gia đình sang định cư tại Pháp.

Nhạc sĩ Xuân Lôi còn lại 27 ca khúc, trong khi nhạc sĩ Xuân Tiên còn lại 32 bài hát, trong số đó có bài Tình Bắc Duyên Nam là nổi tiếng nhất. Đặc biệt là hai anh em đều sử dụng ăm giai ngũ cung để sáng tác nhạc.

 

Tôi có dịp gặp nhạc sĩ Xuân Lôi và mời anh vào thăm viện bảo-tàng Musée de l'Homme. Anh có tặng cho viện bảo tàng hai cây sáo để tàng trữ. Tôi có giới thiệu anh vào một quyển loại Who's Who mang tên là The International Directory of Distinguished Leadership để ghi giữ tiểu sử của anh. Trong thời gian ở Pháp, anh có làm lại cây đàn Xuanloiphone hòn tất vào ngày 31 tháng 12, 1991. Anh có biểu-diễn cho tôi nghe, có chụp hình lưu-niệm.

Thỉnh thoảng anh góp mặt vào những buổi sinh hoạt cộng-đồng Việt tại Paris.

* Giáo Sư Trần Quang Hải

Home       [ 1 ]  [ 2 ]  [ 3 ]  [ 4 ]  [ 5 ]  [ 6 ] [ 7 ]  [ 8 ]  [ 9 ]  [ 10 ]  [ 11 ]  [ 12 ]  [ 13 ]  [ 14 ]  [ 15 ]  [ 16 ]  [ 17 ]  [ 18 ]